سد مخرب تعرفه‌های غربی بر مسیر انرژی پاک چین

به گزارش اختصاصی انرژی پرس، چشم‌انداز تغییرات اقلیمی سبب شده که بهره‌گیری از فناوری‌های نوین برای سوخت‌های پاک بدل به یکی از برنامه‌های اصلی بسیاری از کشورها شود. چین، به‌عنوان یکی از پیشگامان در عرصه انرژی پاک، طی سالیان اخیر نقشی مهم در پیشبرد این صنعت داشته است، اما به نظر می‌رسد که تحریم‌ها و تعرفه‌های اعمال‌شده از سوی دولت‌های غربی نقش پکن را در این صنعت کمرنگ کرده و سبب شده تا حوزه انرژی‌های پاک دستخوش تغییرات منفی شود.

پکن، پیشتاز انرژی‌های پاک

بنا به آمار موجود، چین اکنون به بزرگ‌ترین بازار انرژی پاک جهان بدل شده است، به‌طوری که در پایان سال ۲۰۲۳ ظرفیت انرژی خورشیدی این کشور به ۶۰۹ گیگاوات و ظرفیت انرژی بادی نصب‌شده به ۴۴۱ گیگاوات رسید. همچنین، فروش خودرو برقی در چین به ۹.۵ میلیون دستگاه رسیده که بیش از دو برابر مجموع ایالات‌متحده و اتحادیه اروپاست.

‌بنا به گزارش گاردین، چین با اتکا به ظرفیت مازاد داخلی، در حال گسترش و نفوذ خود بر بازار جهانی انرژی پاک است. تازه‌ترین آمارها نشان می‌دهد ارزش صادرات خودروهای برقی، باتری‌های لیتیوم یونی و صفحه‌های خورشیدی به‌عنوان «سه محصول» صادراتی جدید چین، ۲۹.۹درصد افزایش یافت و برای اولین بار از یک تریلیون یوان (۱۳۹ میلیارد دلار) گذشت.

اقتصاد چین به‌عنوان یکی از رقبای جدی غرب در حوزه توسعه در حال چرخش به سمت فناوری و نوآوری است که این امر شامل تقویت تولیدات سبز نیز می‌شود. اویل پرایس پیش گزارش داد که چین بین مارس ۲۰۲۳ تا مارس ۲۰۲۴ بیش از مجموع سه سال گذشته و حتی سایر نقاط جهان در ۲۰۲۳ نیروگاه خورشیدی نصب کرده است. بنا به این گزارش، چین ۱۸۰ گیگاوات انرژی خورشیدی در مقیاس کاربردی و ۱۵ گیگاوات انرژی بادی دارد. به این ترتیب مجموع انرژی بادی و خورشیدی در دست ساخت آن به ۳۳۹ گیگاوات می‌رسد که بسیار بیشتر از ۴۰ گیگاوات در حال ساخت ایالات متحده است. این یافته‌ها بر موقعیت پیشروی چین در تولید انرژی‌های تجدیدپذیر جهانی در شرایطی تأکید می‌کند که ایالات متحده به‌نحوی فزاینده نگران ظرفیت مازاد چین و دامپینگ به‌ویژه در صنعت خورشیدی است.

از سوی دیگر، صادرات انرژی‌های تجدیدپذیر چین طی سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۳ به میزان ۳۵ درصد افزایش یافته است. بزرگ‌ترین صادرات این کشور شامل باتری‌ها و ماژول‌های خورشیدی است. زنجیره‌های تامین منسجم، قیمت‌های پایین و استاندارد بالای عملکرد، به تولیدکنندگان انرژی‌های تجدیدپذیر چین کمک کرده است تا بیش از ۶۵ درصد از کل تقاضای جهانی را تامین کنند.

سد تعرفه‌های غرب

به نحوی نگران‌کننده، تعرفه‌های جدید اعمال‌شده توسط ایالات متحده و اتحادیه اروپا بر واردات پنل‌های خورشیدی، خودروهای الکتریکی و سایر تجهیزات، این پیشرفت را تهدید می‌کند. در حالی که برآورد هزینه انتقال انرژی پاک یک کار دشوار است، حتی از نظر مفهومی، پیش‌بینی می‌شود که بخش جهانی برق به تنهایی به ۳.۵ تریلیون دلار سرمایه‌گذاری سالانه بین سال‌های ۲۰۲۱ تا ۲۰۵۰ نیاز داشته باشد. کشورهای غربی از چین خواسته‌اند که سهم عادلانه‌اش از این هزینه‌ها را بپردازد، اما سیاست‌های تجاری آن‌ها به‌شدت با اهداف‌شان در تضاد است.

اگرچه هدف‌گذاری نامتناسب واردات فناوری پاک از چین به بیش از یک دهه قبل بازمی گردد، اما این روند در دوران ریاست جمهوری پیشین دونالد ترامپ به طور قابل توجهی شتاب گرفت و در دوران بایدن نیز ادامه یافت. در ماه مه، دولت بایدن تعرفه ۱۰۰ درصدی بر خودروهای برقی چینی، همراه با عوارض جدید بر تعدادی دیگر از کالاهای چینی، از جمله سلول‌های خورشیدی و باتری‌های لیتیوم یونی، وضع کرد.

هدف این اقدامات محافظت از کارگران آمریکایی و صنایع مهم داخلی عنوان شده است. اما چنین اقداماتی خطر تضعیف برنامه آب‌و‌هوایی کاخ سفید، به ویژه تلاش‌های آن برای افزایش سهم انرژی‌های تجدیدپذیر به ۱۰۰ درصد از برق ایالات متحده تا سال ۲۰۳۵ و سهم خودروهای الکتریکی به ۵۰ درصد از فروش خودروهای جدید تا سال ۲۰۳۰ را تهدید می‌کنند.

به گفته «جفری فرانکل»، تحلیل‌گر حوزه انرژی‌های پاک، تعرفه‌های جدید ایالات متحده می‌تواند فراتر از مرزهای ملی چین باشد. وی افزود: «در پاسخ به تعرفه‌های غربی، برخی از تولیدکنندگان چینی در سال‌های اخیر به جنوب شرق آسیا نقل مکان کرده‌اند. این در حالی است که اتحادیه اروپا نیز رویکرد مشابهی را پیش گرفته است و این امر می‌تواند بر حوزه انرژی‌های پاک که تا حد زیادی وابسته به نوآوری‌های شرکت‌های چینی است اثر بگذارد.»

کارشناسان هشدار داده‌اند که اعمال تعرفه بر واردات محصولات مرتبط با انرژی‌های سبز و پاک از چین که به کم‌هزینه بودن شهره‌اند تاثیری مخرب بر صنعنت انرژی و همچنین اقتصاد جهانی می‌گذارد. به گفته این کارشناسان، هنوز مشخص نیست که مسدود کردن این واردات کم‌هزینه، همانطور که بسیاری از سیاستمداران غربی پیشنهاد می‌کنند، چگونه به نفع کارگران و مصرف‌کنندگان در ایالات متحده و اتحادیه اروپا خواهد بود.

مسلماً، ترویج سیاست‌های اقلیمی با تأکید بر پتانسیل آنها برای ایجاد مشاغل سبز برای کارگران داخلی می‌تواند یک استراتژی سیاسی مؤثر باشد. اما کارشناسان هشدار می‌دهند که این امر در درازمدت بازار انرژی را تحت تاثیر تنش‌های بسیاری قرار می‌دهد و سبب می‌شود که وضعیت به سوی آشوب بیشتر و اختلال‌های مداوم‌تر گرایش پیدا کند.