روی‌گردانی ریاض از سرمایه‌گذاری در حوزه نفت

به گزارش اختصاصی انرژی پرس، عربستان سعودی تنها یک‌چهارم از سرمایه‌گذاری استراتژیک یک تریلیون دلاری خود را به صنعت نفت اختصاص خواهد داد که کمتر از برآوردهای قبلی در این رابطه است. بنا به گزارش‌ها، هدف پادشاهی این کشور سرمایه‌گذاری هنگفت در بخش های غیرنفتی برای تنوع بخشیدن به اقتصاد و کاهش وابستگی به درآمد نفتی است.

تغییر استراتژی

گلدمن ساکس در گزارشی در هفته جاری اعلام کرد که عربستان سعودی قرار است بخش کوچک‌تری از سرمایه‌گذاری استراتژیک یک تریلیون دلاری خود را نسبت به پیش‌بینی‌های قبلی به صنعت نفت خود اختصاص دهد. این در حالی است که عربستان سعودی برای پوشش برنامه بلندپروازانه خود که نیاز به منابع مالی جایگزین دارد، با شکاف بودجه تقریباً ۲۵ میلیارد دلاری در سال مواجه است.

بنا به گزارش مذکور، طرح «سرمایه تا سال ۲۰۳۰» بزرگ‌ترین صادرکننده نفت خام جهان، شاهد یک «ابر چرخه سرمایه» با سرمایه‌گذاری به ارزش ۱ تریلیون دلار در شش بخش استراتژیک‌ خواهد بود. تحلیلگران گلدمن ساکس نوشتند: «اما صنعت نفت احتمالاً بخش کمتری از پیش‌بینی‌های قبلی را دریافت خواهد کرد».

«فیصل العظمه» که ریاست مرکز تحقیقات سهام CEEMEA را بر عهده دارد و حوزه کاری‌اش منابع طبیعی، مواد شیمیایی و زیرساخت‌ها در خاورمیانه را در بر می‌گیرد، عنوان کرد که عربستان سعودی حدود ۷۳ درصد از سرمایه برنامه‌ریزی‌شده خود را صرف بخش های غیرنفتی خواهد کرد که در مقایسه با پیش‌بینی قبلی ۶۶ درصد سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های غیرنفتی افزایش می‌یابد.

گلدمن ساکس خاطرنشان کرد که بر اساس دستورالعمل وزارت انرژی عربستان سعودی، سرمایه در بخش نفت احتمالا بین سال‌های ۲۰۲۴ تا ۲۰۲۸ به میزان ۴۰ میلیارد دلار کاهش خواهد یافت.

تمرکز بر گاز طبیعی

این در حالی است که گزارش گلدمن ساکس همچنین تبیین می‌کند که گاز طبیعی همچنان «یکی از عوامل کلیدی در کربن‌زدایی، توسعه اقتصادی و برنامه‌های متنوع‌سازی عربستان» محسوب می‌شود. بنا به این گزارش، عربستان سعودی در یافتن پول برای پوشش آنچه که تحلیلگران گلدمن آن را «چرخه فوق‌العاده سرمایه» می نامند، با مجموعه‌ای از چالش‌ها مواجه خواهد شد.

بر اساس آخرین داده‌های سیستم بانکی در ماه می ۲۰۲۴ که توسط گلدمن استناد شده است، وضعیت نقدینگی عربستان همچنان محدود است. تحلیلگران بانک وال استریت تخمین زده‌اند که این پادشاهی ۲۵ میلیارد دلار در سال شکاف بودجه برای پروژه‌های سرمایه خود خواهد داشت. بنابراین، طبق تحقیقات گلدمن ساکس، «عربستان سعودی باید از منابع مالی جایگزین استفاده کند».

تولید ناخالص داخلی عربستان سعودی در سه ماهه دوم نسبت به سطح سال قبل مجدداً کاهش یافت و با کاهش ۸.۵ درصدی فعالیت‌های نفتی به دلیل کاهش تولید نفت این کشور به عنوان بخشی از توافق اوپک پلاس و محدود کردن تولید داوطلبانه اضافی، کاهش یافت. گلدمن ساکس گزارش داد: «با باقی ماندن قیمت نفت در محدوده ۸۰ تا ۸۵ دلار و کاهش تولید به ۹ میلیون بشکه در روز، عربستان سعودی با افزایش ملایمی در فشار بر بودجه دولت مواجه است.»

به گفته «بندیکت همیلتون»، تحلیل‌گر بازارهای مالی، وضعیت موجود می‌تواند چالشی جدی برای سازوکار انرژی عربستان باشد. وی گفت: «باید این موضوع را در نظر گرفت که کاهش سرمایه‌گذاری عربستان در بخش نفت می‌تواند تاثیری جدی بر بازارهای انرژی بگذارد. این در حالی است که اوپک پلاس به رغم اظهارات پیشین همچنین تولید با نرخ پیشین را پیش می‌برد و بنابراین باید دید که طرح عربستان تا چه اندازه می‌تواند تاثیرگذار باشد.»

به گفته کارشناسان، تمرکز بر گاز طبیعی می‌تواند تا حدی از احتمال تنش در بازارهای انرژی خودداری کند و در عین حال می‌تواند مفر مناسبی باشد برای پیشبرد سیاست‌های مبتنی بر کربن‌زدایی. با این همه، کارشناسان معتقدند که وضعیت تقاضا در بازارهای جهانی نیز در این زمینه تاثیرگذار خواهد بود و چه‌بسا شکاف در بودجه ریاض سبب شود که پادشاهی عربستان در برنامه‌های خود برای کاهش وابستگی به نفت تجدیدنظر کرده و مسیر دیگری را پیش بگیرد.