دست‌انداز در مسیر صادرات نفت عراق به ترکیه

به گزارش اختصاصی انرژی پرس، ماجرای صادرات نفت عراق به ترکیه همچنان ادامه دارد و به نظر می‌رسد که نمی‌توان پایانی خوش را لااقل در مدت‌زمانی کوتاه برای این پرونده پیچیده متصور شد. این در حالی است که پیشتر گمانه‌زنی‌هایی در رابطه با بهبود این وضعیت صورت گرفت، اما تحولاتی که طی یک هفته اخیر روی داد نشان از آن دارد که این تصورات خوشبینانه فاصله‌ای زیاد با واقعیت دارند.

خط لوله پردردسر

دولت عراق در تلاش است تا صادرات ۵۰۰ هزار بشکه‌ای نفت اقلیم کردستان عراق به ترکیه را از سر بگیرد، اقدامی که واشنگتن و آنکارا نیز از آن استقبال می‌کنند چراکه اثرات ناشی از توقف صادرات بغداد به بازارهای جهانی را کاهش می‌دهد. طی هفته‌های اخیر، وزیر خارجه عراق اعلام کرد که این کشور در تلاش است تا مسائل فنی را با دولت محلی کردستان حل کند تا خط لوله صادرات نفت خام به ترکیه پس از تعطیلی تقریبا ۲ ساله مجددا راه‌اندازی شود، تعطیلی‌ای که برای این کشور حدود ۱۹ میلیارد دلار زیان به دنبال داشته است.

در حالی که عراق از قریب الوقوع بودن از سرگیری صادرات نفت اقلیم کردستان عراق خبر داده، وزارت انرژی ترکیه اعلام کرده هنوز تصمیم در این باره گرفته نشده است.

بنا به گزارش روداو، بعد از حدود دو سال از توقف صادرات نفت اقلیم کردستان از طریق ترکیه و در پی فشارهای آمریکا، مقامات عراقی طی هفته‌های گذشته اعلام کردند مقدمات از سرگیری صادرات نفت اقلیم کردستان فراهم شده و صادرات نفت اقلیم کردستان ظرف مدتی کوتاه از سر گرفته خواهد شد. با این حال، نشریه نیو ریجن به نقل از مقامات وزارت انرژی ترکیه گزارش داد که هنوز تصمیم قطعی درباره از سرگیری صادرات نفت اقلیم کردستان عراق گرفته نشده است.

این در حالی است که مقامات ترکیه، بارها نسبت به از سرگیری این صادرات ابراز تمایل کرده‌اند. هفته گذشته، خبرگزاری دولتی آناتولی گزارش داد که «آلپ‌ارسلان بایراکتار»، وزیر انرژی ترکیه، خواستار فعالیت حداکثری خط لوله صادرات نفت عراق به ترکیه (کرکوک-جیهان) برای انتقال نفت اقلیم کردستان به پایانه جیهان شد. بنا به گزارش بلومبرگ، وزیر انرژی ترکیه در این رابطه گفت: «ترکیه خواهان فعالیت حداکثری خط لوله کرکوک-جیهان برای صادرات نفت اقلیم کردستان عراق برای انتقال نفت خام میدان‌های نفتی منطقه کردنشین به پایانه جیهان ترکیه است.» گفتنی است که ترکیه از اواخر سال ۲۰۲۳ اعلام کرده بود که آماده ازسرگیری عملیات خط لوله کرکوک-جیهان است.

از بی‌علاقگی عراق تا عهدشکنی ترکیه

شماری از فعالان حوزه انرژی و تحلیل‌گران، بی‌عملی دولت مرکزی بغداد را عامل تاخیر در ادامه فعالیت خطر لوله کرکوک-جیهان می‌دانند. طی روزهای اخیر، انجمن صنعت نفت اقلیم کردستان عراق (اپیکور) اعلام کرد عدم وجود توافق رسمی با دولت عراق دلیل عدم از سرگیری صادرات نفت اقلیم کردستان تا به این لحظه شده است. «کایلز کاگنز»، سخنگوی اپیکور تصریح کرد: «ما از هرگونه نشست با حضور طرف‌های مربوطه که به توافق بر سر قرارداد‌ها و از سرگیری صادرات نفت منجر شود، استقبال می‌کنیم.» وی در ادامه تاکید کرد شرایط آن‌ها برای از سرگیری صادرات نفت تغییر نکرده است.

نکته قابل تامل در این میان آن بوده که هفته گذشته، هشت منبع آگاه به رویترز گفتند که دولت «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهوری آمریکا در حال اعمال فشار بر عراق است تا اجازه دهد صادرات نفت کردستان از سر گرفته شود. با این اوصاف، به نظر می‌رسد که بغداد همچنان علاقه‌ای به عملیاتی کردن پروژه مذکور ندارد و حتی فشار دولت ترامپ نیز نتوانسته به بهبود اوضاع کمکی کند، چراکه مذاکرات برای ازسرگیری جریان صادرات نفت عراق به ترکیه باز هم در روز پنجشنبه گذشته بدون نتیجه پایان یافت. این در حالی است که یکی از مقامات سفارت آمریکا در بغداد برای اولین‌بار در این مذاکرات که در وزارت نفت عراق برگزار شد، حضور داشت.

بنا به گزارش رویترز، وزارت نفت عراق روز پنجشنبه بر هزینه تولید ۱۶ دلار در هر بشکه برای صادرات ۱۸۵ هزار بشکه در روز تأکید داشت، اما اعلام کرد این قیمت بر تمام تولید نفت کردستان عراق اعمال نمی‌شود. ظاهراً شرکت‌های نفت خارجی حاضر در این اجلاس (دی‌ان‌او، جنرال انرژی، گالف‌کیستون پترولیوم و شاماران پترولیوم) این طرح را به‌شدت رد کردند.

«وارن ایویل»، تحلیل‌گر حوزه انرژی در این رابطه به راشا تودی گفت: «ترکیه یک سال پیش ‌به پرداخت خسارت حدود ۱.۵ میلیارد دلاری به عراق برای انتقال نفت بدون تایید بغداد محکوم شد و در نتیجه جریان این خط لوله را متوقف شد.» وی افزود: «آنکارا از پرداخت این جریمه خودداری کرد و از اقلیم کردستان عراق خواست تا آن را پرداخت کند.» ایویل در ادامه افزود که این مسئله زمانی حل می‌شود که ۲ کشور برای تمدید قرارداد انتقال نفت به نتیجه برسند و نتیجا می‌توان گفت که گروکشی دولت ترکیه یکی از دیگر عوامل مهم در تاخیر از سرگیری پروژه مذکور باشد.

نکته مهم دیگر در این میان جایگاه بغداد به‌عنوان عضوی از سازمان کشورهای صادرکننده نفت است. شماری از کارشناسان متقدند که از سرگیری انتقال نفت از این خط لوله می‌تواند برای بغداد معضل ایجاد کند، چراکه این کشور به‌عنوان بخشی از توافق اوپک‌پلاس موظف است تا تولید را خود را کاهش دهد و حال که ترامپ بار دیگر به کاخ سفید بازگشته، به نظر می‌رسد که معادلات صادرات نفت از عراق به ترکیه همچنان بر مسیر پیچیدگی به راه خود ادامه می‌دهد.