دردسرهای اقتصاد عربستان به دلیل کاهش تولید اوپک پلاس

به گزارش انرژی پرس، به نقل از اویل پرایس، رویکرد اوپک پلاس در کاهش تولید خود ادامه دارد. بنا به گزارش‌ها، اوپک پلاس حدود ۵.۸۶ میلیون بشکه در روز تولید خود را کاهش می‌دهد که معادل ۵.۷ درصد تقاضای جهانی است. این کاهش در مجموعه‌ای از مراحل انجام شده که اعضا از سال ۲۰۲۲ برای تقویت بازار نفت خام در میانه عدم اطمینان در مورد تقاضای جهانی و افزایش عرضه خارج از گروه توافق کردند.

با این همه، این کاهش در تولید ناملایماتی را نیز برای اعضای این ائتلاف از جمله عربستان سعودی در پی دارد. کارشناسان معتقدند که کاهش تولید و افزایش تنش‌های منطقه‌ای سبب شده تا ریاض در حوزه درآمدهای انرژی خود دچار مشکل شود.

فشار نفتی بر ریاض

بنا به گزارش‌ها، اقتصاد عربستان سعودی برای چهارمین سه ماهه متوالی انقباض را تجربه کرد و در دوره آوریل تا ژوئن سالانه ۰.۴ درصد کاهش یافت که به دنبال کاهش درآمدهای هیدروکربنی بود که جاه‌طلبی برنامه چشم‌انداز ۲۰۳۰ این کشور را خدشه‌دار کرد. کاهش اقتصادی عمدتاً ناشی از انقباض در بخش نفت بوده است، به طوری که سه ماهه دوم شاهد افت ۸.۵ درصدی نسبت به سال گذشته بوده است، افت بسیار قابل توجهی که نمی‌توان با رشد ۴.۴ درصدی در بخش غیرنفتی جبران شود.

نیازهای بودجه به شدت بر اقتصاد عربستان سعودی فشار وارد کرده است زیرا صندوق بین‌المللی پول سطح سربه‌سر مالی ریاض را ۹۶ دلار در هر بشکه تخمین می‌زند که بسیار بالاتر از میانگین قیمت برنت در سال جاری، کمی کمتر از ۸۴ دلار در هر بشکه است. با انتظار بازگشت ریاض به رشد در نیمه دوم سال ۲۰۲۴، صندوق بین المللی پول انتظار دارد رشد تولید ناخالص داخلی عربستان سعودی در سال جاری به ۱.۷ درصد برسد و در سال آینده به ۴.۷ درصد افزایش یابد.

بلومبرگ طی روزهای اخیر در گزارشی عنوان کرد که اقتصاد عربستان سعودی با سرعتی کمتر از آنچه انتظار می‌رفت منقبض شد که خود نشان از آن دارد که وضعیت آنچنان که در نگاه نخست تصور می‌شود، فاجعه‌بار نیست. بر اساس داده های اولیه منتشر شده توسط اداره کل آمار عربستان، کاهش تولید ناخالص داخلی در دوره آوریل تا ژوئن نسبت به کاهش ۱.۷ درصدی در سه ماه گذشته نشان از بهبود اوضاع دارد، هرچند که نمی‌تواند تاثیر کاهش تولید نفت بر اقتصاد عربستان را کتمان کند.

بلومبرگ به نقل از کارلا اسلیم، اقتصاددان استاندارد چارترد، پیش از انتشار این داده‌های ادامه آمار عربستان سعودی آورده بود: «ما انتظار داریم که این آخرین سه ماهه رشد منفی عمیق بخش هیدروکربن در عربستان باشد و اثرات آن شروع به از بین رفتن ‌کنند».

گرفتاری‌های آرامکو

شرکت آرامکوی روز سه‌شنبه سود نیم‌ساله ۵۶.۳ میلیارد دلاری را گزارش کرد که به دلیل کاهش فروش در بحبوحه نگرانی‌ها در مورد اقتصاد جهانی، نسبت به سال قبل کاهش یافته است. بنا به گزارش روسیا الیوم، آرامکو در بیانیه‌ای به بورس اوراق بهادار عربستان (تداول) در ریاض اعلام کرد که مجموع درآمدهای این شرکت در نیمه اول سال به ۲۲۰.۷ میلیارد دلار رسیده است که نسبت به ۲۱۸.۶ میلیارد دلار در سال گذشته افزایش یافته است.

آرامکو اضافه کرد که «این کاهش در درجه اول به دلیل کاهش حجم نفت خام فروخته شده، حاشیه سود ضعیف پالایشگاهی و کاهش تامین مالی و سایر درآمدها بوده است.» این بیانیه توضیح داد که «این مسئله تا حدی با افزایش قیمت نفت خام، درآمدهای تولید کمتر نسبت به مدت مشابه سال گذشته، و کاهش مالیات بر درآمد و زکات جبران شد.»

این در حالی است که سود در سال ۲۰۲۳ به حدود ۶۱.۹ میلیارد دلار رسید که حدود ۵ میلیارد دلار بیشتر از سود شش ماهه اول سال ۲۰۲۴ است. بنا به گفته «حسن موهان»، تحلیل‌گر بازارهای مالی، نمی‌توان گفت که وضعیت برای عربستان به مرحله خطرناکی رسیده است، اما بی‌تردید اوضاع می‌تواند با ادامه این وضعیت به مرز هشداردهنده‌ای برسد. وی در گفت‌وگو با خبرگزاری فرانسه گفت: «کاهش تولید اوپک بی‌تردید بر اقتصاد عربستان تاثیر گذاشته است. نباید فراموش کرد که این کشور اکنون درگیر برنامه‌های جاه‌طلبانه‌ای برای توسعه است و در این زمینه تولید و درآمدهای نفتی نقش بسیار مهمی در تامین بودجه ایفا می‌کند. بنابراین می‌توان گفت که کاهش تولید از سوی اوپک پلاس نتایج عینی خود را نمایان کرده است.»

به گفته کارشناسان، چالش‌‌‌های اقتصادی که عربستان به دلیل کاهش تولید نفت با آن مواجه است، منحصر به این کشور نیست. دیگر اقتصادهای وابسته به نفت نیز با اثرات نوسان قیمت نفت و کاهش تولید دست و پنجه نرم می‌‌‌کنند. پیامدهای گسترده‌‌‌تر شامل تغییرات بالقوه در پویایی بازار جهانی نفت، با افزایش رقابت از سوی تولیدکنندگان غیر‌اوپک و پیشرفت در فناوری‌‌‌های انرژی تجدیدپذیر است. برای عربستان سعودی، انقباض اقتصادی کنونی بر اهمیت اهداف چشم‌‌‌انداز ۲۰۳۰ تاکید می‌‌‌کند.

به گفته «اندرو مک‌گاون»، کارشناس بازارهای مالی در خاورمیانه، ریاض پیش از وضعیت فعلی پیش‌بینی‌های لازم را در بلندمدت انجام داده است. وی گفت: «به نظر می‌رسد که اهمیت چشم‌انداز ۲۰۳۰ و توسعه اقتصادی غیرنفتی دولت ریاض در اینجا اهمیت خود را نشان می‌دهد. عربستان سال‌های متمادی به تولید نفت متکی بوده و حال با کاهش تولید و تاثیر آن بر اقتصادش، به نظر می‌رسد که کارشناسان و ناظران بین‌المللی به اهمیت طرح‌های بن سلمان برای کاهش وابستگی به منابع فسیلی پی برده‌اند.»

این تحلیل‌گر افزود که این مسئله می‌تواند سرمشقی برای دیگر کشورهای منطقه باشند تا از تاثیرات نوسانات نفتی بر اقتصاد خود بکاهند.