جنگ آب، میراثی برای دولت چهاردهم +فیلم

به گزارش اختصاصی انرژی پرس، باوجود آنکه جنگ آب در کشور آغاز شده و شاهد پیامدهای آن هستیم، علی اکبر محرابیان مدعی است که در دولت سیزدهم خشکسالی بسیار زیادی داشتیم به‌خصوص در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ این خشکسالی‌ها تشدید شده است اما علیرغم این شرایط، تنش‌های آبی کشور به شدت کاهش یافته است.

وی برای تایید این ادعای خود می‌گوید: برای ما شاخص ۳۶ ماهه مهم است. شاخص خشکسالی ۳۶ ماهه دولت سیزدهم بسیار شدیدتر از قبل از شروع دولت بوده است.

به گفته وزیر نیرو، در این دوره خشکسالی‌های بسیار زیادی داشتیم به‌خصوص در سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱؛ علیرغم این تنش‌های آبی ما به شدت کاهش یافته است.

وی اضافه کرد: مسایل تابستان ۱۴۰۰ در اقصی نقاط کشور خاطرمان هست. خوزستان، سیستان و بلوچستان، کردستان، همدان، شهرکرد و انواع و اقسام مناطقی که دارای تنش شدید آبی بودند را به خاطر می‌آوریم.

تداوم تنش‌های آبی در کشور

به نظر می‌رسد وزیر نیرو تنش‌های اجتماعی ناشی از بحران آب را با تنش آبی اشتباه گرفته است. زیرا به گواه مطالعات مرکز پژوهش‌های مجلس در انتهای تابستان ۱۴۰۲ نزدیک به‌یک‌چهارم شهرهای ایران تحت تنش آبی قرار داشته‌اند.

هاشم امینی مدیرعامل شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور نیز در ابتدای سال جاری اعلام کرد: بر اساس آخرین گزارش بارش‌های محقق شده از ابتدای پاییز سال ۱۴۰۲ نزدیک به ۳۱۹ شهر دارای تنش و بحران آبی هستند.

تنش‌های اجتماعی ناشی از بحران آب ادامه دارد

تنش‌های اجتماعی ناشی از کمبود آب هم با وجود داشتن امنیتی‌ترین برخورد با مقوله آب، به‌طور کامل متوقف نشد. مردم چهار محال و بختیاری ۲۵ مرداد ۱۴۰۱ به خاطر بی‌آبی مقابل استانداری تجمع کردند. در پی قطعی آب در همدان مردم این شهر در اولین روز شهریور ۱۴۰۱ به خیابان آمدند. مردم ارومیه هم در همین سال دست به اعتراض زدند. اعتراضات آبی برای خوزستانی‌ها هم که به سریالی تکراری تبدیل شده است.

محمد نبی جلالی پژوهشگر آب در رابطه با احتمال وقوع تنش‌های آبی در آینده به انرژی پرس می‌گوید: برای اینکه به یک نظام حکمرانی مطلوبی از آب دست پیدا کنید، در هر حوضه آبریز در نهایت باید بین ذی‌نفعان یک حوضه به یک اجماع سازی برسید.

وی افزود: وقتی انتقال آب از جنوب استان کرمان و سرشاخه‌های هریرود به شمال استان کرمان یا انتقال از چهار محال و بختیاری به زاینده رود را در دستور کار قرار دادید، سطح مناقشه را بالا برده و ذینفعان رامتعدد کرده‌اید.

جلالی اضافه می‌کند: در مسایل آبی تشخیص اشتباه هم مهم است. باید دید مناقشه کرمان جنسش چیست؟ تکنیکی است یا مدیرتی است که IWMR را به‌عنوان یک راهکار برای به پایداری رساندن حوضه پیشنهاد بدهیم یا اینکه اجتماعی یا هنجاری است یا همه اینها باهم است.

وی بیان کرد: در ولت قبل یا دولت‌های قبل‌تر پروژه‌های متعدد انتقال آب پیشنهاد و در حال انجام است و به این ترتیب مناقشات آبی به این راحتی فروکش نخواهد کرد.

فشار بر منابع آب زیرزمینی

نسخه وزارت نیرو برای حل این مسئله، فشار بیشتر بر منابع آب زیرزمینی بوده است زیرا در پی گذران چهار سال متوالی خشکسالی و عدم تغییر در میزان مصرف دآب، چاره‌ای جز دستبرد بیشتر به منابع استراتژیک آب زیرزمینی باقی نمی‌ماند.

آن‌طور که آمارها نشان می‌دهد کسری تجمعی منابع آب زیرزمینی از ۱۴۳ میلیارد متر مکعب در سال آبی ۱۴۰۰ به بالغ بر ۱۴۶ میلیارد متر مکعب در سال جاری رسیده است. این یعنی فشار بر منابع آب زیرزمینی بیشتر شده و زمینی آماده برای بروز تنش‌های اجتماعی شدیدتر به دولت پزشکیان تحویل می‌شود.