تنش های سیاسی خاورمیانه بازار نفت را به کدام سو می برد؟

به گزارش انرژی پرس، بازار نفت همچنان محتاط است و سرمایه‌گذاران از نزدیک تحولات خاورمیانه را زیر نظر دارند. شهادت رهبران ارشدحماس و حزب‌الله، نگرانی‌هایی را ایجاد کرده که منطقه ممکن است در آستانه جنگ قرار گیرد و به طور بالقوه منابع نفت را تهدید کند. ارتباط بین بهبود اقتصاد جهانی و تقاضای نفت بسیار پیچیده و چندوجهی است. بهبود اقتصادی قوی معمولا باعث افزایش فعالیت صنعتی، حمل‌ونقل و مصرف می‌شود که همگی به افزایش تقاضای نفت منجر می‌شوند. در مقابل، کاهش رشد اقتصادی یا عدم اطمینان می‌تواند منجر به کاهش مصرف نفت شود، همان‌طور که در داده‌های اخیر از چین و سایر اقتصادهای بزرگ مشاهده می‌شود. چین نقش مهمی در بازار جهانی نفت ایفا می‌کند. سلامت اقتصادی این کشور تاثیر قابل‌توجهی بر قیمت جهانی نفت دارد.

گزارش‌های اخیر مبنی بر کاهش واردات و فعالیت پالایشگاه‌ها در چین، هشدارهایی را در مورد مسیر اقتصادی این کشور ایجاد کرده است. بهای شاخص برنت با کاهش ۴۱/۳‌درصدی به ۸۱/۷۶ ‌دلار در هر بشکه رسید. در شاخص وست تگزاس اینترمدیت آمریکا نیز کاهشی ۶۶/۳‌درصدی اتفاق افتاد که قیمت هر بشکه آن را به ۵۲/۷۳‌دلار رساند.نفت سبک و سنگین عربستان نیز با کاهش ۳۵/۱و ۳۷/۱‌درصدی به ترتیب با بهای ۵/۸۰ و ۴/۷۹ ‌دلار معامله شد و در نهایت نفت سبک و سنگین ایران با افزایش ۵/۰ و ۵۱/۰‌درصدی در پایان هفته به ۵۱/۷۸ و ۶۱/۷۶ ‌دلار در هر بشکه رسید.

بررسی قیمت‌ها از ابتدای هفته نشان می‌دهد تا روز ترور اسماعیل هنیه، رییس دفتر سیاسی حماس عوامل مختلف از جمله کاهش تقاضا در چین تاثیر چندانی در جابه‌جایی قیمت‌ها نداشت اما با ادامه حملات اسرائیل به نوار غزه بازار نفت واکنش زیادی نشان داد و و قیمت نفت در شاخص‌های مختلف بیش از ۳‌درصد رشد داشتند.

هرچند در هفته گذشته، جلسه مشترک نظارت وزیران سازمان کشور‌های صادرکننده نفت (اوپک) و متحدانش به رهبری روسیه، موسوم به ائتلاف اوپک‌پلاس، نشستی آنلاین برگزار کردند و تصمیم اعضای این نشست مبنی بر کاهش تولید اعضای اوپک سیاست فعلی تولید نفت، از جمله قصد ائتلاف برای معکوس کردن تدریجی کاهش تولید از اکتبر آینده، بدون تغییر باقی ماند، با این حال هنوز هیچ برآیندی از تصمیم این ائتلاف بزرگ نفتی برای نشست بعدی که قرار است در سپتامبر و همزمان با پایان زمان بندی محدودیت‌های مورد توافق قبلی، برگزار شود وجود ندارد.

کاهش عرضه داوطلبانه اضافه روزانه ۲‌میلیون و ۲۰۰‌هزار بشکه‌ای خود را که در نوامبر ۲۰۲۳ اعلام شده بود تا پایان سپتامبر ۲۰۲۴ تمدید شده است. طبق توافق صورت گرفته از سوی اعضا، این رقم برای حمایت از ثبات بازار نفت به‌تدریج و به‌طور ماهانه تا سپتامبر ۲۰۲۵ تسهیل می‌شود. روند این تسهیل کاهش عرضه ماهانه می‌تواند با توجه به وضع بازار نفت، متوقف یا معکوس شود.

موتور کند رشد اقتصادی چین

فقط تنش‌های سیاسی و درگیری‌ها در خاورمیانه نیست که بازار نفت از آن متاثر است. داده‌های اقتصادی ناامیدکننده از چین، بزرگ‌ترین واردکننده نفت جهان و نظرسنجی‌هایی که نشان‌دهنده ضعف فعالیت‌های تولیدی در آسیا، اروپا و ایالات‌متحده بودند، نگرانی‌هایی را در مورد بهبود کند اقتصاد جهانی ایجاد کرده که می‌تواند مصرف نفت را کاهش دهد. فعالیت‌های تولیدی چین کاهش یافته و این مساله یکی از عوامل مهم در مهار قیمت نفت بوده است.

براساس گزارش رویترز، داده‌های ماه ژوئن نشان می‌دهد که واردات و فعالیت پالایشگاه‌ها نسبت به سال گذشته کمتر شده و این امر نگرانی‌ها در مورد رشد تقاضا را تشدید کرده است. علاوه بر این، طبق داده‌های تحقیقات نفتی LSEG(بورس لندن)، واردات نفت‌خام آسیا در ژوییه به پایین‌ترین سطح خود در دو سال گذشته رسید که عمدتا به دلیل تقاضای ضعیف در چین و هند است. در همین حال، سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و متحدانش (اوپک+) تصمیم گرفتند سیاست تولید نفت خود را بدون تغییر حفظ کنند. این تصمیم شامل برنامه‌ای برای کاهش بیشتر عرضه از اکتبر است. واندانا‌هاری، بنیانگذار ارائه‌دهنده تحلیل Vanda Insights خاطرنشان کرد: «قیمت‌های آتی نفت‌خام در اوایل روز جمعه اندکی افزایش یافت زیرا نگرانی‌های تقاضا همچنان بر نگرانی‌های عرضه ناشی از افزایش تنش‌های ژئوپلیتیک خاورمیانه غلبه می‌کرد.»

عواملی مانند کاهش تولید، کاهش سفارش‌های صادراتی و اثرات ماندگار همه‌گیری کووید-۱۹ همچنان روند بهبود چین را مختل کرده است. ضعیف‌تر شدن فعالیت‌های تولیدی در آسیا، اروپا و ایالات‌متحده نیز نشان‌دهنده رکود اقتصادی گسترده‌تر است. این مساله پیامدهای مستقیمی بر تقاضای نفت دارد. بهبود ضعیف‌تر از حد انتظار در این مناطق نشان می‌دهد که تقاضای جهانی نفت ممکن است در کوتاه‌مدت پایین باقی بماند. اوپک و متحدانش (اوپک+) نقش مهمی در تثبیت بازار نفت به ویژه در خلال اختلالات ناشی از همه‌گیری کووید-۱۹ ایفا کرده‌اند. تصمیم این گروه برای حفظ سیاست تولید خود، در حالی که برخی برنامه‌ریزی برای کاهش تولید از اکتبر دارند، نشان‌دهنده رویکرد محتاطانه‌ای برای تعادل عرضه و تقاضاست. هدف حفظ سطح تولید فعلی جلوگیری از مازاد عرضه است که می‌تواند قیمت‌ها را بیشتر کاهش دهد. با این حال، افزایش تدریجی تولید از اکتبر نشان‌دهنده اطمینان در بهبود آهسته اما پایدار تقاضا است. این استراتژی برای ارائه یک شبکه ایمنی در برابر اختلالات بالقوه عرضه و در عین حال سازگاری با رشد تدریجی تقاضا طراحی شده است.

تنش‌های ژئوپلیتیک در خاورمیانه، منطقه‌ای حیاتی برای عرضه جهانی نفت، همچنان خطرات قابل‌توجهی را برای ثبات بازار ایجاد می‌کند. تشدید تنش‌ها شکنندگی چشم‌انداز سیاسی منطقه را برجسته می‌کند. هرگونه تشدید درگیری می‌تواند منجر به اختلال در مسیرهای عرضه نفت شود، به ویژه در نقاط راهبردی مانند تنگه هرمز که بخش قابل‌توجهی از نفت جهان از آن عبور می‌کند. واکنش بازار به این تنش‌ها در افزایش حق بیمه برای جابه‌جایی محموله‌ها مشهود است. تاثیر متقابل نگرانی‌های تقاضا، سیاست‌های اوپک و ریسک‌های ژئوپلیتیک به شکل‌دهی مسیر بازار نفت ادامه خواهد داد. نظارت مستمر بر شاخص‌های اقتصادی اقتصادهای بزرگ، به ویژه چین، در ارزیابی روند تقاضای آینده بسیار مهم خواهد بود. علاوه بر این، هرگونه تحول در خاورمیانه به دلیل تاثیر بالقوه آنها بر ثبات عرضه، نیازمند توجه دقیق است.

دورنمای صادرات نفت ایران و اوپک

درشرایطی که قیمت نفت تحت تاثیر نگرانی‌ها نسبت به تقاضا برای سوخت در دو اقتصاد بزرگ جهان که ریسک ژئوپلیتیکی تشدید شده را تحت‌الشعاع قرار داد، به پایین‌ترین حد خود در ۷ ماه گذشته سقوط کرد، ارزش سبد نفتی اوپک در آخرین قیمت خود به ۷۹/۸۰ ‌دلار در هر بشکه رسید. براساس این گزارش،تولید نفت ایران در ماه میلادی گذشته به ۲۲/۳‌میلیون بشکه در روز رسیده که بالاترین رقم از ۲۰۱۸ در زمان خروج آمریکا از برجام است.

عربستان با ۷۰‌هزار بشکه در روز بیشترین افزایش تولید را در میان اعضای اوپک داشته است. تولید نفت این کشور در ماه ژوییه به ۹‌میلیون بشکه در روز رسیده یعنی نزدیک به هدف تعیین شده.

نیجریه با ۳۰‌هزار بشکه در روز بیشترین کاهش تولید را داشته و صادرات آن نسبت به ماه قبل پایین آمده است. تولید لیبی و ایران که از کاهش تولید معاف شده‌اند و همچنین عراق افزایش یافته است. تولید نفت ایران به ۲۲/۳‌میلیون بشکه در روز رسیده، یعنی بالاترین رقم از ۲۰۱۸. اوپک حدود ۲۴۰‌هزار بشکه در روز بیشتر از هدف تعیین شده برای ۹ عضو شامل قرارداد کاهش تولید، عرضه نفت داشته است. بیشتر این مازاد تولید متعلق به عراق است.

منبع: جهان صنعت