تخفیف ۱۰ میلیارد دلاری در فروش نفت ایران به چین

به گزارش انرژی پرس، از دوسال پیش که دولت سیزدهم در بوق و کرنا و با تبلیغات فراوان اعلام کرد که باوجود تحریم‌ها توانسته فروش نفت را به دوران برجام برساند، خیلی‌ها به این موضوع به دیده شک و تردید نگاه می‌کردند. برخی منابع خبری از اعمال تخفیف‌های گاه تا ۳۰درصدی ایران به محموله‌هایی که روانه چین شده‌اند، خبر می‌دادند. با این حال مقامات دولت سیزدهم و در راس آنها وزیر نفت این موضوع را بارها تکذیب کرد.

با شروع تحریم‌های نفتی روسیه از سوی کشورهای غربی و سرازیر شدن نفتکش‌های روسی به سمت هند و چین، رقابت بین ایران و روسیه در فروش نفت بالا گرفت. همزمان با این رقابت‌ها، گزارش‌ها نشان می‌داد که شرکت ملی نفت برای فروش نفت، ناچار شده که حتی پایین‌تر از روسیه نفت را به پالایشگاه‌های چینی بفروشد.

مثلا رویترز در گزارشی نوشت که دلیل افزایش فروش نفت ایران تخفیف‌های بالایی است که چین از ایران می‌گرفت. با تحریم نفت روس‌ها و تعیین سقف ۶۰ دلار برای آنها، ایران مجبور به دادن تخفیف‌های بالا به چین شده است.به تدریج که رقابت‌ها تشدید شد، دولت تصمیم گرفت تا برای تسهیل بیشتر در فروش نفت، پای نهادها، اشخاص و سازمان‌های دولتی را هم به فروش نفت بازکند. به این منظور قانونی تصویب شد که این قانون دست گروه‌های بیشتری را برای فروش نفت باز می‌گذاشت؛ قانونی که علیرضا زاکانی در جریان مناظره ریاست جمهوری از آن برای واردات اتوبوس و تاکسی استفاده کرد. هرچند او عنوان می‌کند که سرمایه‌گذاری خارجی جذب کرده است!

جواد اوجی وزیر نفت بارها موضوع تخفیف‌های فروش نفت ایران به چین را تکذیب کرده است. او اسفند‌ماه سال گذشته در مراسم قرارداد فشارافزایی میدان گازی پارس‌جنوبی گفت:«‌می‌خواستند صادرات نفت ایران را متوقف کنند، امروز به هر جا بخواهیم می‌توانیم نفت صادر کنیم، آن هم با کمترین تخفیف‌ها؛ بالاترین میزان صادرات نفت را اکنون داریم و درآمد‌های ارزی کشور مبین تحقق صادرات حداکثری نفت ایران است.» این سخنان اوجی در پاسخ به اظهاردات حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رییس اسبق کمیسیون امنیت ملی، مطرح شد. فلاحت پیشه گفته بود: «‌اگر از ۴دلار تا ۲۰دلاری که می‌گویند تخفیف داده می‌شود میانگین بگیریم، روزانه حداقل هزارمیلیارد تومان به چین تخفیف داده می‌شود.»

هدررفت نفت، ۱۰میلیارد دلار

فقط اوجی نبود که تخفیف‌های بالا به چینی‌ها را تکذیب می‌کرد؛ فریدون حسنوند رییس کمیسیون انرژی مجلس هم سال گذشته در واکنش به تخفیف‌های نفتی ایران گفت:

« چینی‌ها هم به نفت ما بیشتر از قبل نیاز دارند. آنها مشکلاتی دارند و هم پالایشگاه‌های آنها و هم پروژه‌های دیگر چین به نفت ما نیازمند است، پس دلیلی برای تخفیفات زیاد وجود ندارد.»

در مقابل اما، افرادی مثل احمد خرم وزیر دولت اصلاحات می‌گفتند:« چین نه با نیت همراهی با ایرانِ تحت تحریم، بلکه به دلیل منفعت‌اندوزی و نوعی سوءاستفاده از ما حاضر به خرید نفت از ایران است؛ یعنی اگر تخفیف ۴دلار تا ۲۰دلار که در هر بشکه به چین می‌دهیم، صحت داشته باشد به این معنی است که در طول روز مبلغی تقریبا هزارمیلیارد تومان از منابع ایران به جیب چینی‌ها می‌رود که تبعات منفی این آمار برای هیچ‌کس نمی‌تواند پوشیده باشد. هرچند که مسوولان دولتی درصدد تکذیب تخفیف‌های آنچنانی هستند، اما نمی‌توان ضربه تحریم به نفت را نادیده بگیریم.»

خبرها و تکذیب‌ها تا مناظره‌های ریاست‌جمهوری ادامه داشت تا آنکه محمدباقر قالیباف رسما تخفیف‌ها را تایید کرد. قالیباف چند روز پیش گفت:«در تحریم، نفت می‌فروشیم و پول می‌گیریم و بعد تبدیل ارز می‌شود، در نتیجه ۳۰درصد در جابه‌جایی پول‌ها حیف می‌شود؛ ما خودتحریمی به دلیل بی‌تدبیری و بی‌عرضگی و ناآگاهی درست کردیم.»

پس از این اظهارات وزارت نفت سکوت کرده است و دیگر خبری از تکذیب نیست، زیرا آنچه قالیباف گفته، در مقام ریاست یک قوه و اشراف او به گزارش‌های واقعی مطرح شده است.

سوال این است که با تخفیف ۳۰‌درصدی یا طبق گفته محمدباقر قالیباف «هدررفت» ۳۰‌درصدی و صادرات ۵/۱‌میلیون بشکه نفت در روز، چقدر از سرمایه کشور را از بین برده است؟ اگر درآمد نفت را ۳۵میلیارد دلار درآمدی که گمرک برای سال گذشته اعلام کرده است، مبنا قرار دهیم، ۳۰درصد از ۳۵‌میلیارد دلار فروش نفت ما را به عددی در حدود ۵/۱۰‌میلیارد دلار می‌رساند؛ عددی که می‌توانست به سرجمع درآمدهای کشور اضافه شود تا بخشی از زیرساخت‌های توسعه‌ای کشور را تکمیل کند، یا یک میدان مشترک را به سرانجام برساند یا حتی در پارس‌جنوبی هزینه شود تا بخشی از ناترازی گاز را در زمستان جبران کند.

تقابل با دنیا به چه قیمتی؟

محمود خاقانی کارشناس بین‌الملل انرژی در واکنش به اظهارات قالیباف می‌گوید: آقای قالیباف صراحتا اذعان کرده‌اند، تحریم موجب می‌شود ۳۰درصد پول فروش نفت از دسترس ما خارج شده و به جیب دلالان و … بریزد؛ یعنی به همین راحتی با اصرار به تقابل با دنیا بیت‌المال تضعیف شود.

خاقانی در گفت‌وگو با «نفت ما» اظهار داشت: در گفتمان انتخاباتی آقای سعید جلیلی که گفتمانی کلیشه‌ای و خیلی محدود است و بیشتر هم روی برنامه هفتم متوقف شده، وقتی بحث انرژی به میان آمد، جلیلی برای پاسخگویی طفره رفت و گفت، بعداً صحبت می‌کنم! همچنین ایشان در اقدامی تعجب‌برانگیز وعده صدور یک‌و‌نیم‌میلیون بشکه نفت در روز را داده است که در این رابطه به چند نکته باید توجه کرد. در برنامه ششم یک رقمی برای ظرفیت تولید نفت خام تعیین شده بود که تولید نفت خام به سه‌میلیون و هشتصدهزار بشکه و تولید گاز طبیعی به یک‌میلیارد مترمکعب برسد.

او اضافه می‌کند: با نگاهی به برنامه هفتم که آقایان کاندیدا ادعا می‌کنند با این برنامه عجین شده‌اند، می‌بینیم در این برنامه برنامه‌ای برای تولید و دسترنج در نظر گرفته نشده است؛ یعنی نویسندگان و تصویب‌کنندگان اعتماد به نفس نداشته‌اند و اساسا نمی‌دانستند با این برنامه می‌خواستند به کجا برسند. بعدا گفتند، رشد اقتصادی ۸درصد، متوسط رشد صادرات نفتی ۴/۱۲درصد، رشد صادرات غیرنفتی ۶/۲۲‌درصد و متوسط رشد نقدینگی ۴/۲۰‌درصدی را تا پایان اجرای برنامه در نظر گرفته بودند.

خاقانی گفت: حالا سوال از کاندیدا‌های انتخابات به ویژه از نامزد‌های اصولگرا این است که نظرشان درباره تداوم تحریم‌ها چیست؟ آقای زاکانی یک جا با برجام مخالفت کرده است و رییس هسته‌ای دولت سیزدهم به آژانس اطلاع می‌دهد، غنی‌سازی را براساس توافق برجام تنظیم می‌کنیم.

به گفته وی، جالب این است که هیچ‌کدام از اصولگرایانی که خود را شایسته ریاست بر دولت می‌دانند، نگفته‌اند در حالی که نظام بانکی به دلیل عدم عضویت در اف‌ای‌تی‌اف، آیا موافق ملحق شدن به این معاهده مهم بین‌المللی هستند یا نه؟ مشخصا جلیلی که برنامه فروش یک‌ونیم‌میلیون بشکه نفت را در نظر دارد، نمی‌گوید که چطور این کار را انجام می‌دهد و باز هم دست به دامن واسطه‌ها می‌شود و چطور می‌خواهد منابع حاصل از فروش نفت را به خزانه واریز کند؟

منبع: جهان صنعت