تحریم‌های ایران در انتظار ونزوئلا؟

به گزارش اختصاصی انرژی پرس؛ در انتخابات اخیر ریاست جمهور ونزوئلا، نیکولاس مادرو با کسب ۵۱ درصد آراء پیروز شده که این امر با مخالفت گروه‌های رقیب و اعتراضات خیابانی همراه شده است. اخیرا نیز بلینکن، وزیر امور خارجه، بدون ارائۀ مستنداتی مدعی شده که «شورای انتخابات ملی» ونزوئلا بدون شواهد لازم مادورو را در انتخابات پیروز اعلام کرده است. پیش از این در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ نیز آمریکا با ادعای پیروزی رقیب مادورو تلاشی را برای راه‌اندازی کودتا در ونزوئلا آغاز کرد که به شکست منجر شد. این امر پرسش‌هایی در مورد تاثیر این رویدادها بر بازار نفت و واکنش ایالات متحده مطرح کرده است.

پس از سال‌ها تحریم‌های اعمال شده بر صنعت نفت این کشور، رئیس جمهور بایدن به مادورو فرصتی داد تا دوباره اوضاع را اصلاح کند تا کمکی به شرکت نفت دولتی ونزوئلا، PDVSA، برای افزایش تولید باشد. برگزاری یک انتخابات آزاد و منصفانه به رئیس جمهور بایدن این امکان را می‌دهد که تحریم‌ها را حذف کند و عرضه جهانی را افزایش دهد. در مقابل، برای کاهش تحریم‌های آمریکا بر بخش نفت ونزوئلا، بایدن درخواست انتخابات آزاد و دموکراتیک بود.

از همین روی، روابط ایالات متحده و ونزوئلا نشانه‌هایی از گرم شدن داشت. در نوامبر ۲۰۲۲، برای کمک به جبران افزایش قیمت جهانی انرژی به دلیل جنگ در اوکراین، ایالات متحده به غول نفتی آمریکایی شورون اجازه داد تا فعالیت‌های محدود خود را در این کشور از سر بگیرد. در مقابل، دولت مادورو و اپوزیسیون توافق کردند که پس از یک بن بست یک‌ساله به گفتگو ادامه دهند. اکتبر سال بعد، کاراکاس با نقشه راه برای انتخابات ریاست جمهوری آزاد و منصفانه در سال ۲۰۲۴ موافقت کرد.

باید توجه داشت که دولت بایدن از سال ۲۰۲۲ تاکنون، بیش از نیمی از ذخایر استراتژیک نفت وارد بازار کرد تا قیمت نفت را تا حدودی ثابت نگه دارد. پیش از این انتخابات، بایدن بخشی از تحریم‌ها در مورد PDVSA  را شل کرد و ایالات متحده در آغاز سال ۲۰۲۳ مجدداً با وعده برگزاری انتخابات شروع به خرید نفت خام ونزوئلا داد تا واردات نفت خام از ونزوئلا در آوریل گذشته به ۲۰۹۰۰۰ بشکه در روز افزایش یابد. ونزوئلا در واقع در افزایش تولید نفت بسیار موفق بوده است و PDVSA در مسیر افزایش تولید به یک میلیون بشکه تا پایان سال قرار دارد. باید توجه داشت که، تحریم‌های ایالات متحده منجر به کاهش تولید PDVSA  به نزدیک به ۳۰۰۰۰۰ بشکه در روز در سال ۲۰۲۰ شد.

نیاز نفتی ایالات متحده

بازارهای جهانی نفت، نتایج و رویدادهای مربوط به انتخابات ریاست جمهوری اخیر ونزوئلا که در آن نیکلاس مادورو برای سومین دوره مجدداً انتخاب شد، از نزدیک رصد میکنند زیرا تاثیر جدی بر روند سرمایه‌گذاری در بخش نفت و گاز این کشور دارد. مقدمات انتخابات ونزوئلا از سال گذشته (۲۰۲۳) آغاز شد و دولت جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده، استثناهایی را در نظر گرفت تا شرکت‌های خارجی در آن سرمایه‌گذاری و تولید را افزایش دهند. البته، ورود شرکت‌های خارجی مشروط به این است که دولت نیکلاس مادورو، رئیس جمهور ونزوئلا، اجازه برگزاری انتخابات آزاد در این کشور را بدهد.

آمریکایی‌ها هنگام ملاقات با نمایندگان مادورو از آن‌ها خواستند که اجازه دهند مخالفان در انتخابات آزاد شرکت کنند، در حالی که مادورو کاملا آگاه بوده که قصد آمریکا برکناری او و به قدرت رساندن مخالفان است. از همین روی، از همان لحظه آغاز هیچ اعتمادی بین دو طرف وجود نداشت و این امر ورود سرمایه‌گذاران و تولید نفت ونزوئلا را با آینده‍ای مبهم مواجه می‌کند. بدون تردید بایدن نمی‌خواهد قیمت‌ها در بازارهای نفت افزایش یابد، زیرا این امر فشار بر برخی از پالایشگاه‌ها در ایالات متحده که به نفت ونزوئلا نیاز دارند، را افزایش می‌دهد.

البته این پالایشگاه‌ها از سال ۲۰۱۸ بدون نفت ونزوئلا کار می‌کنند و کانادا در سال‌های اخیر در حال ساخت خط لوله ترانس مانتین بوده که هنوز به اتمام نرسیده است و حتی احتمال صادرات این نفت به کشورهای شرق اسیا مانند چین و ژاپن وجود دارد. بنابراین، ایالات متحده باید جایگزینی با همان کیفیت برای نفت داشته باشد که در این میان، گزینه‌ای جز نفت مکزیک و ونزوئلا وجود ندارد. اما مکزیک توان افزایش تولید را ندارد و حتی در تلاش است تا صادرات خود را کاهش دهد، بنابراین هیچ جایگزینی به جز نفت ونزوئلا وجود ندارد. از همین روی، اعطای معافیت به خرید نفت ونزوئلا که از اهمیت راهبردی برای پالایشگاه‌های آمریکایی دارد، تولید و صادرات ونزوئلا را افزایش داد. این پالایشگاه‌ها روزانه حدود ۲۰۰ هزار بشکه نفت ونزوئلا نیاز اساسی دارند.

واکنش احتمالی ایالات متحده

ونزوئلا بشترین ذخایر نفت اثبات شده در جهان را دارد. اما صحبت درباره اهمیت نفت خام ونزوئلا در بازارهای نفت مستلزم در نظر گرفتن مباحث فنی یا مرتبط با کیفیت این نفت و امکان صادرات آن است. نفت ونزوئلا بسیار سنگین است و بنابراین صادرات این نفت باید از طریق خط لوله عبور و سپس توسط کشتی‌ها حمل و در نهایت، با نفت سبک و انواع میعانات گازی رقیق شود. از نظر تاریخی، طی سالیان متمادی، ونزوئلا این مایع را از ایالات متحده وارد کرده است. زمانی که دونالد ترامپ رئیس جمهور سابق آمریکا در سال ۲۰۱۸ ونزوئلا را تحریم کرد، صادرات این مایع به ونزوئلا متوقف و تولید آن کاهش یافت. از همین روی، مهم است که چرا تحریم‌های آمریکا بر نفت ونزوئلا تأثیر گذاشته و اما بر نفت ایران تأثیری نداشته است؟

کاهش تحریم‌های رئیس جمهور بایدن نسبت به ورود شرکت‌های آمریکایی برای کار در ونزوئلا، شامل دریافت مایعات مورد نیاز برای افزایش تولید و صادرات می‌شد، اما برای این استثنائات هزینه‌های هم وجود داشت. دولت بایدن بابت این استثنائات دو امتیاز دریافت کند، نخست اینکه شرکت‌های آمریکایی فعال در ونزوئلا به دولت این کشور بدهی دارند و در توافقنامه آمده بود که بخشی از درآمد حاصل از این نفت صرف بازپرداخت هزینه‌ها شود. دوم، دولت مادورو با درخواست آمریکایی‌ها با برگزاری انتخابات آزاد موافقت کرد مشروط بر اینکه از مداخله در انتخابات آن خودداری می‌کنند، اما آمریکایی‌ها رسما در امور ونزوئلا دخالت و قبل از انتخابات از مخالفان حمایت کردند. از همین روی، اکنون دولت ونزوئلا مخالفات را عوامل آمریکا معرفی می‌کند.

تولید نفت ونزوئلا در حال حاضر به ۸۵۰ هزار بشکه در روز می‌رسد که از این میزان ۸۰۰ هزار بشکه وارد بازارهای نفت به ویژه چین صادر می‌شود. بنابراین مصرف روزانه نفت داخلی آن حدود ۵۰ هزار بشکه در روز است، البته ونزوئلا روزانه ۱۲۵ هزار بشکه میعانات نیز وارد می‌کند تا مصرف آن به ۲۰۰ هزار بشکه در روز برسد. بنابراین، با شرایط به وجود آمده در ونزوئلا احتمال افزایش تولید نفت این کشور وجود ندارد و دولت بایدن به جای تشدید تحریم‌ها و کاهش تولید، مانند ایران افراد و برخی نهادهای ونزوئلایی را تحریم کند، زیرا بایدن خواهان پایین ماندن قیمت نفت است.