تثبیت نرخ خوراک؛ مُسکن موقتی یا مانع توسعه واقعی صنعت پتروشیمی؟

به گزارش «انرژی پرس»، هدایت‌الله خادمی، کارشناس حوزه انرژی در گفت‌وگو با این رسانه با اشاره به سیاست دولت در تثبیت نرخ خوراک پتروشیمی‌ها، این اقدام را یک تصمیم مثبت در کوتاه‌مدت ارزیابی کرد و گفت: دولت حداقل تا پایان امسال نرخ خوراک را ثابت نگه داشته تا صنایع پتروشیمی با اطمینان از قیمت‌ها بتوانند برای تولید و صادرات خود برنامه‌ریزی کنند. این موضوع می‌تواند جلوی نوسان و تلاطم در بازار را تا حدی بگیرد.

او افزود: اگر دولت هر دو یا سه ماه یک‌بار نرخ خوراک را تغییر دهد، بازار دچار بی‌ثباتی می‌شود و صنایع نمی‌دانند باید بر چه مبنایی فعالیت‌های خود را تنظیم کنند. از این جهت، تصمیم به ثبات قیمت تا پایان سال، یک اقدام منطقی است.

با این حال، خادمی معتقد است تثبیت نرخ نمی‌تواند به معنای تداوم سیاست فعلی باشد. او گفت: در سال آینده، حتما باید اصلاحاتی در نظام قیمت‌گذاری خوراک پتروشیمی‌ها صورت بگیرد. چون ادامه وضعیت فعلی، نه به نفع صنعت است و نه اقتصاد ملی.

این کارشناس در ادامه به اشکالات موجود در ساختار تولید و صادرات محصولات پتروشیمی اشاره کرد و توضیح داد: الان پتروشیمی‌ها خوراک ارزان دریافت می‌کنند، آن را به محصولات اولیه مثل متانول تبدیل می‌کنند و صادر می‌کنند. اما همین متانول، خودش یک ماده خام تلقی می‌شود و در واقع ارزش افزوده‌ی چندانی برای کشور ندارد.

به گفته او، محصول نهایی باید در داخل کشور و توسط صنایع پایین‌دستی تولید شود تا اشتغال، فناوری و ارزش افزوده در داخل ایجاد شود. ولی به دلیل سود بالا و سهولت تولید با خوراک ارزان، اکثر واحدهای پتروشیمی حاضر نیستند سراغ توسعه زنجیره ارزش بروند. چون می‌دانند با همین محصول اولیه هم بازار صادراتی دارند و سود می‌برند.

خادمی تاکید کرد: متاسفانه به دلیل ارزان بودن نرخ خوراک، تعداد این صنایع بسیار زیاد شده و همه به سمت ایجاد واحدهایی رفته‌اند که صرفا محصول خام تولید می‌کنند. این روند باعث شده توان تامین خوراک در کشور هم با مشکل مواجه شود، درست مثل شرایطی که برای گاز خانگی پیش آمده است.

او در پایان با انتقاد از بی‌برنامگی در توسعه صنایع پتروشیمی گفت: این‌که ما خوراک ارزان بدهیم و انتظار نداشته باشیم صنایع ارتقاء پیدا کنند، اشتباه است. اگر قرار است اشتغال و ارزش افزوده واقعی برای ایران ایجاد شود، باید سازوکار قیمت‌گذاری خوراک به‌گونه‌ای تنظیم شود که شرکت‌ها را به سرمایه‌گذاری در زنجیره پایین‌دستی وادار کند؛ نه اینکه فقط سود سریع از صادرات مواد خام داشته باشند.