بازی خطرناک نفتی ترامپ در کارائیب

به گزارش انرژی پرس؛ به نظر می رسد منطقه کارائیب از نظر انرژی برای ایالات متحده و اهداف دولت ترامپ از اهمیت راهبردی برخوردار است. این کشور به دنبال کاهش نفوذ ونزوئلا در منطقه و حمایت از رقبای نفتی آن مانند گویان است که این امر می تواند گسل های موجود بین دو کشور بر سر میدان نفتی بزرگ را فعال کند. ونزوئلا و گویا در سالهای اخیر برای تصاحب میدان اسکویبو تا آستانه جنگ نیز پیش رفته اند. اما رویکرد جدید ترامپ در منطقه می تواند آتش آن را دوباره بیافروزد.

براساس گزارش اندیشکده «Foreign Policy in Focus (FPIF)» ؛ دولت ترامپ در حال سازماندهی شبکه‌ای از کشورهای تولیدکننده انرژی در دریای کارائیب است تا باوجود خطرات زیست محیطی، تولید منابع سوخت‌های فسیلی منطقه را انمکان‌پذیر کند. دولت ترامپ با امید به کنار گذاشتن ونزوئلا، در تلاش است تا سایر کشورهای نفت‌خیز را به عنوان تامین کنندگان اصلی انرژی منطقه معرفی کند. مقامات دولتی آمریکا برگویان و سورینام، دو کشور نفت‌خیز منطقه، به عنوان جایگزینی برای ونزوئلا متمرکز شده‌اند. مائوریسیو کلاور کارون، فرستاده ویژه آمریکا در آمریکای لاتین در نشست خبری ۲۵ مارس گفت: «این واقعیت که اکنون کشورهای گویان، سورینام می‌توانند در تولید نفت خود از ونزوئلا پیشی بگیرند و با همسایگان خود در همکاری کنند، فرصت بزرگی برای کارائیب است.

ژئوپلیتیک نفت در دریای کارائیب

در طول دو دهه گذشته، ایالات متحده درگیر رقابت بزرگ با ونزوئلا برای نفوذ در دریای کارائیب بوده است. رقابت آمریکا و ونزوئلا بر نفت متمرکز شده است که بسیاری از کشورهای حوزه کارائیب برای تامین نیازهای انرژی خود واردکننده آن هستند. در اوایل قرن بیست و یکم، ونزوئلا از ذخایر عظیم نفت خود استفاده کرد و به تامین کننده اصلی نفت برای دریای کارائیب تبدیل شد. بر اساس برنامه‌ای به نام پتروکارئیب «Petrocaribe»، ونزوئلا نفت خود را با ارائه محموله‌هایی با نرخ‌های پایین به کشورهای حوزه کارائیب توزیع کرد.

بسیاری از کشورهای حوزه کارائیب از پتروکارئیب استقبال کردند. برنامه ونزوئلا نه تنها آن‌ها را قادر ساخت تا نیازهای انرژی خود را برآورده کنند، بلکه به آن‌ها قدرت داد تا مستقل از ایالات متحده، اقتصاد خود را توسعه دهند. برای سال‌ها، ایالات متحده نتوانست جایگزین‌هایی برای پتروکاریب ارائه دهد. در مقابل، ونزوئلا به عنوان یک وزنه متقابل قدرتمند در برابر قدرت ایالات متحده در دریای کارائیب ظاهر شد و اینت احتمال وجود داشت که این کشورها از مدار ایالات متحده خارج شوند.

با کاهش نفوذ ونزوئلا، ایالات متحده در نهایت برنامه انرژی خود را توسعه داد. در سال ۲۰۱۴، دولت اوباما ابتکار امنیت انرژی کارائیب را معرفی کرد که به کشورهای منطقه کمک‌های فنی، تامین مالی پروژه‌های انرژی و حمایت سیاسی از برنامه ریزی انرژی منطقه‌ای ارائه می‌کرد.

مقامات ایالات متحده این ابتکار را به عنوان راهی برای توسعه انرژی پاک به کارائیب معرفی کردند. آن‌ها باور داشتند که این برنامه به کشورهای حوزه کارائیب امکان می‌دهد تا از سوخت‌های فسیلی دور و وابستگی به واردات نفت را کاهش دهند. جو بایدن در سال ۲۰۱۵ که معاون رئیس جمهور در دولت اوباما بود، به رهبران کارائیب اعلام کرد: «شما، کشورهای حوزه کارائیب، فرصتی برای عرضه انرژی دارید که انعطاف‌پذیرتر، پایدارتر، پاک‌تر و مقرون به صرفه‌تر از همیشه بوده است.»

با این حال، مقامات ایالات متحده به جای توسعه کامل جایگزین‌های سازگار با محیط زیست برای پتروکارئیب، درگیر بازی ژئوپلیتیکی بر سر نفت شدند. آن‌ها باور دارند که ایالات متحده می‌تواند در زمینه سوخت‌های فسیلی از ونزوئلا پیشی بگیرد و از همین روی؛ به دنبال یافتن راه‌هایی برای تسلط به منابع نفت و گاز طبیعی منطقه شدند.

یکی از تاکتیک‌ها، ترویج صادرات سوخت فسیلی ایالات متحده به کارائیب بود. تاکتیک دیگر بر یافتن منابع جدید سوخت‌های فسیلی در دریای کارائیب متمرکز بود. مقامات آمریکایی امید زیادی به‌گویان آمریکای جنوبی با ذخایر بزرگ نفتی دریایی داشتند. در سال ۲۰۱۵، اکسون موبیل اکتشافات قابل توجهی را اعلام کرد و این انتظارات را افزایش داد که‌گویان به یکی از بزرگترین تامین کنندگان نفت منطقه تبدیل شود.

همزمان که مقامات ایالات متحده به دنبال منابع جایگزین برای سوخت‌های فسیلی بودند، همچنین به دنبال پایان کامل نفوذ ونزوئلا بودند. با توجه به سابقه طولانی مداخلات ایالات متحده در کودتاهای آمریکای لاتین، به دنبال سرنگونی دولت ونزوئلا بود. دولت نخست ترامپ برخی از اقدامات زیرکانه را انجام داد و آشکارا تغییر رژیم را پذیرفت. در این راستا و از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۹، تحریم‌های شدیدی را علیه صنعت مالی و نفت این کشور اعمال کرد تا فروپاشی دولت ونزوئلا را تسهیل کند.

اگرچه دولت ونزوئلا از چالش‌های دولت بایدن نیز جان سالم به در برد، اما دچار فروپاشی اقتصادی بی‌سابقه‌ای شد. با توجه به اینکه صنعت نفت آن شرایط نامناسبی داشته و تحت تحریم‌های ایالات متحده قرار دارد، ونزوئلا دیگر نمی‌تواند پتروکارئیب را ادامه و تلاش‌ها برای تبدیل شدن به تامین کننده اصلی نفت برای دریای کارائیب کاهش می‌دهد.

رویکرد جدید دولت ترامپ

از زمان آغاز دولت دوم ترامپ در ژانویه ۲۰۲۵، با پویایی قدرت جدیدی در دریای کارائیب مواجه شده است. با توجه به شرایط بد اقتصادی ونزوئلا و افت قدرت صنعت نفت آن، دولت ترامپ خود را در موقعیتی می‌بیند که بتواند برتری ایالات متحده را در دریای کارائیب بازگرداند.

دولت ترامپ در راستای بهره‌برداری از موقعیت خود، بعد جدیدی به ژئوپلیتیک نفت افزوده است. این کشور با امید به حذف دائمی ونزوئلا از دریای کارائیب، به دنبال ایجاد شبکه‌ای از کشورهای تولیدکننده نفت کرده است که تحت هدایت ایالات متحده، نفت منطقه را تامین می‌کنند. کلاور-کارون در ۲۵ مارس اظهار داشت: «این یک فرصت است. کشورهای حوزه کارائیب می‌توانند از یکدیگر حمایت کنند تا چارچوب امنیت انرژی شود که قبلاً ژئوپلیتیک منطقه را تغییر داده بود»

در هفته‌های اخیر، دولت ترامپ اقدامات متعددی را برای دستیابی به اهداف خود انجام داده است. در ۲۴ مارس، ترامپ فرمان اجرایی صادر کرد که بر اساس آن خریداران نفت ونزوئلا را تهدید به اعمال تعرفه ۲۵ درصدی کرد. این امر فشار بر کشورهای منطقه که امیدوار به احیای پتروکارایب بودند، را افزایش داده است.

دوم، دولت ترامپ سفرهای دیپلماتیک به کشورهای حوزه کارائیب سازماندهی کرده است. در پایان ماه مارس، مارکو روبیو، وزیر امور خارجه، به‌گویان و سورینام سفر کرد تا از رهبران آن‌ها برای افزایش تولید نفت تمجید کند. همچنین، او آن‌ها را تشویق کرد تا در شبکه جدید تحت رهبری ایالات متحده با یکدیگر همکاری کنند. در مقابل، رئیس جمهور سورینام، چان سانتوخی، پیش بینی کرد که‌گویان و سورینام به شرکای مهمی برای دریای کارائیب و نیمکره غربی تبدیل شوند.

با این حال، ونزوئلا هنوز می‌تواند ایالات متحده را به چالش بکشد. تولید نفت ونزوئلا همچنان بیشتر از مجموع‌گویان و سورینام است که این امکان را برای آن فراهم می‌کند تا بخشی از صادرات خود را به کشورهای حوزه کارائیب حفظ کند. این کشور همچنین مدعی حاکمیت بر منطقه اسکویبو  (Essequibo)، با ذخایر بالای نفت است.

در مقابل، دولت ترامپ به ادعاهای ارضی ونزوئلا واکنش سخت نشان داده است. این امر گویای آن است که در صورت تلاش ونزوئلا برای تصرف آن، ارتش ایالات متحده مداخله خواهد کرد. مقامات دولتی ایالات متحده در تلاش هستند تا توافقنامه امنیتی مانند کشورهای نفت‌خیز خاورمیانه را باگویان فراهم کند.

استراتژی دولت ترامپ نقطه عطف بزرگی برای دریای کارائیب است. هرچند ایالات متحده قبلا گزینه‌هایی برای حذف سوخت‌های فسیلی را به منطقه ارائه کرده بود، اما اکنون این رویکرد را کنار گذاشته است. هدف جدید ایالات متحده، اتکای دائمی منطقه به سوخت‌های فسیلی تحت شبکه‌ای از کشورهای دارای انرژی تحت نظارت ایالات متحده است.

به عبارت دیگر، اقدامات دونالد ترامپ پیاده‌سازی ژئوپلیتیک نفتی بسیار خطرناک‌تر است. هرچند، این امر ونزوئلا را منزوی می‌کند، اما کشورهای وابسته به واردات انرژی را تحت فشار قرار می‌دهد تا بدون توجه به پیامدهای زیست محیطی برای منطقه و جهان، از سوخت‌های فسیلی استقبال کنند.