اهداف باکو از سهامدارشدن در تامار اسرائیل

به گزارش اختصاصی انرژی پرس، بر اساس اخبار منتشر شده، شرکت دولتی نفت آذربایجان، سوکار، با آرون فرانکل برای خرید ۱۰ درصد از سهام میدان گازی فراساحلی تامار که تحت اشغال اسرائیل است به توافق رسید. بر اساس اطلاعاتی که یک منبع آگاه در اختیار روزنامه اسرائیلی «گلوبس» قرار داده است، این واگذاری بیش از نصف سهم فرانکل در تامار را تشکیل می‌دهد. سوکار به عنوان شرکت دولتی مدیریت بخش نفت و گاز طبیعی آذربایجان فعالیت می‌کند. «گلوبس» مدعی شد که این توافق پیامدهای ژئوپلیتیکی قابل توجهی خواهد داشت و روابط دیپلماتیک اسرائیل صهیونیستی و آذربایجان را بیش از پیش تقویت خواهد کرد.

سرمایه‌گذاری سوکار در میدان تامار که توسط غول انرژی آمریکا شورون اداره می‌شود، تاییدیه شورون را دریافت کرده است. شورون ۲۵ درصد از سهام تامار را در اختیار دارد و از طرف همه شرکا، در جایگاه اپراتور است. به باور نشریات صهیونیستی سرمایه‌گذاری سوکار باعث تقویت روابط اقتصادی بین آمریکا، آذربایجان و اسرائیل و توسعه همکاری‌های راهبردی در زمینه‌های مختلف خواهد شد.

فرانکل موقعیت سرمایه‌گذاری مستقیم خود را در میدان گازی با معامله شرکت دولتی ابوظبی «مبادله پترولیوم» در دسامبر ۲۰۲۲ و با سهام خریداری شده از بیمه هارل و فاینانس و صندوق زیرساخت اسرائیل ایجاد کرد. فرانکل در اظهاراتی در مورد سرمایه‌گذاری خود اظهار داشت که این ابتکار نتیجه ملموس توافق آبراهام است. در نتیجه دیدارهایش با مقامات ارشد ابوظبی و امارات متحده عربی درگیر این پروژه شده است.

مبادله ۲۲ درصد از سهام میدان تامار را خرید و به فرانکل این اختیار را داد که ۱۱ درصد از سهام خود را بفروشد. فرانکل بعداً ۲۴.۹۹ درصد از «تامار پترولیوم » (Tamar Petroleum) را با ۳.۵ درصد سهام اضافی خریداری کرد. فرانکل که اعلام کرده است به این ترتیب تقریباً ۱۸.۷ درصد از سهام تامار را به طور مستقیم و غیرمستقیم در اختیار دارد، گفت که به عنوان یکی از شرکای کنترل کننده تامار پترولیوم، می‌تواند ۳۱.۲۵ درصد از مخزن را تحت تأثیر قرار دهد.

میدان گازی تامار، واقع در ۹۰ کیلومتری غرب حیفای اشغالی در دریای مدیترانه، در سال ۲۰۰۹ کشف و در سال ۲۰۱۳ توسط اسرائیل بهره برداری شد. ظرفیت تولید سالانه این مخزن ۱۰.۳ میلیارد متر مکعب (BCM) برآورد شده، در حالی که کل ذخایر گاز ۲۹۱.۵ میلیارد متر مکعب است. شرکت‌هایی که در حال حاضر در میدان تامار سهام دارند عبارتند از «فرانکل»، «تامار پترولیوم»، «مبادله»، «اسرام کو»، «شورون» و «دور گاز».

اهداف سوکار

سوکار در حال گسترش حضور بین المللی خود با ورود به بخش انرژی مدیترانه شرقی است. در ۳۱ ژانویه ۲۰۲۵، سوکار قراردادی را با اتحادیه انرژی امضا کرد تا ۱۰ درصد از سهام موثر در میدان گازی تامار – یکی از مهم‌ترین دارایی‌های انرژی منطقه از نظر استراتژیک – در فراساحل اسرائیل را به دست آورد. این خرید گامی اساسی در جاه‌طلبی دیرینه سوکار برای تنوع بخشیدن به سبد انرژی جهانی خود است.

به باور کارشناسان، این معامله جزء کلیدی از برنامه استراتژیک برای گسترش تولید در فراتر از آذربایجان است. میادین نفت و گاز مدیترانه شرقی، به ویژه از سال ۲۰۱۰، به مناطق بسیار پردرآمدی تبدیل شده‌اند که علاقه و سرمایه‌گذاری بین المللی قابل توجهی را به خود جلب کرده است.

میدان گازی تامار اکنون به عنوان یک دارایی حیاتی در منطقه با ذخایر قطعی گاز تقریباً ۲۹۰ میلیارد متر مکعب و ذخایر قابل بازیافت ۲۳۸ میلیارد متر مکعب برآورد شده است. تامار حدود ۲۸ میلیون مترمکعب در روز تولید می‌کند، یعنی تولید سالانه بیش از ۱۰ میلیارد متر مکعب، نقشی مرکزی در بازار انرژی منطقه ایفا می‌کند. بخش قابل توجهی از تولید آن به مصرف داخلی اسرائیل اختصاص دارد، در حالی که مابقی آن تحت قراردادهای بلندمدت به کشورهای همسایه مانند مصر و اردن صادر می‌شود. این صادرات استراتژیک نقش رژیم صهیونیستی را به عنوان تامین کننده انرژی منطقه‌ای پررنگ می‌کند.

میادین نفت و گاز مدیترانه شرقی بیش از یک دهه است که توجه جهانی را به خود جلب کرده است. فراتر از تامار، میادینی مانند لویاتان در اسرائیل و همچنین میدان‌های مصر و قبرس، در تضمین امنیت و ثبات انرژی منطقه‌ای مؤثر هستند. اهمیت آن‌ها فراتر از مرزهای ملی است و بر چشم‌انداز سیاسی و اقتصادی منطقه تأثیر می‌گذارد.

خرید تامار نخستین مورد از ورود سوکار به میادین گازی خارجی است. این حرکت در بحبوحه افزایش قیمت گاز طبیعی در اروپا صورت می‌گیرد که ۱۰۰۰ متر مکعب در حال حاضر حدود ۵۵۵۰ دلار معامله می‌شود و انتظار می‌رود این روند ادامه یابد.

از سال ۲۰۰۵، سوکار به طور پیوسته فعالیت‌های بین المللی خود را گسترش داده و در بازارهای سراسر گرجستان، رومانی، اوکراین، ترکیه، اتریش و سوئیس سرمایه‌گذاری کرده است. سرمایه‌گذاری‌های آن در خارج از آذربایجان عمدتاً بخش‌های خرده‌فروشی و عمده‌فروشی فرآورده‌های نفتی مانند تأسیسات تولید استراتژیک در ترکیه شامل می‌شود. این سرمایه‌گذاری‌ها نه تنها در حمایت از امنیت انرژی ترکیه بلکه در حمایت از تقاضای فزاینده آن برای محصولات شیمیایی بسیار مهم بوده است.

آخرین اقدام سوکار نشان دهنده تلاش آن برای ایفای نقشی تاثیرگذار در بازار جهانی انرژی بوده و زمینه را برای سرمایه‌گذاری‌های استراتژیک بین‌المللی فراهم می‌کند.

مدیترانه شرقی و باکو

آذربایجان تمایل خود را برای اتصال کریدور گاز جنوبی که گاز آذربایجان را از طریق دریای خزر به اروپا منتقل می‌کند، با خطوط لوله گاز مدیترانه شرقی ابراز کرده است. البته، میادین انرژی این منطقه با اختلاف جدی ترکیه و دیگر شرکاء مواجه است، بطوریکه مصر با همکاری یونان، قبرس، اسرائیل، اردن، ایتالیا و فلسطین، مجمع مدیترانه شرقی را در برابر آنکارا تأسیس کرد که در آن تعدادی از کشورها به عنوان ناظر – مانند فرانسه، ایالات متحده و امارات – در آن شرکت می‌کنند. این مجمع به دنبال ایجاد بازار منطقه‌ای گاز در منطقه مدیترانه شرقی، بهبود روابط تجاری، تامین امنیت عرضه و تقاضا در میان کشورهای عضو و ایجاد فرصت‌هایی برای شرکت‌های بین‌المللی علاقه‌مند به تجارت گاز است.

اکنون ورود سوکار آذربایجان که روابط راهبردی با ترکیه دارد می‌تواند در حل این اختلافات به نوعی کمک کننده باشد و گاز این منطقه به کریدور گاز جنوبی منتقل کند. البته، پروژه کریدور گاز جنوبی به ایجاد پروژه‌های جدیدی مانند پروژه خط لوله گاز یونان-بلغارستان (IGB) که گاز آذربایجان را به بلغارستان منتقل می‌کند، کمک کرد.

آذربایجان اخیرا صادرات گاز طبیعی تجاری به اروپا را از طریق کریدور گازی ترانس آدریاتیک جنوبی آغاز کرده است. در ۳۱ دسامبر ۲۰۲۰، TAP Natural Gas اعلام کرد که گاز پمپاژ شده از میدان شاه دنیز در دریای خزر به ایتالیا، یونان و بلغارستان جریان یافته است. کریدور گاز جنوبی که هزینه آن ۴۰ میلیارد دلار طی ۷ سال است، شامل میدان شاه دنیز و بیش از ۲ هزار مایل خط لوله است که دریای خزر را از طریق گرجستان و ترکیه به اروپا متصل می‌کند. بر اساس برآوردهای BP، میدان شاه دنیز بزرگترین ذخایر گازی کشور است که حاوی حدود یک تریلیون متر مکعب سوخت و دو میلیارد بشکه میعانات است.

اکنون، باکو با ورود به میادین گازی مدیترانه شرقی هم به نوعی در راستای اهداف اقتصادی خود همان گسترش صادرات به اروپا گام بر می‌دارد و هم می‌تواند به دلیل رابطه گرم با رژیم صهیونیستی به نوعی برخی مشکلات این رژیم با آنکارا را تلطیف کند. در واقع این معامله مزایای ژئواکونومیکی و ژئوپلیتیکی برای باکو دارد.