انتقاد تند مجارستان و اسلواکی به توقف ترانزیت نفت لوک اویل روسیه

به گزارش اختصاصی انرژی پرس؛ اسلواکی و مجارستان به شدت از تصمیم اخیر اوکراین برای توقف ترانزیت نفت لوک اویل روسیه به مجارستان انتقاد کردند و پیتر سیارتو، وزیر امور خارجه مجارستان آن را «غیرقابل درک و قبول» توصیف کرد. زیرا این اقدام، مانع از آن می‌شود که لوک اویل خط لوله دروژبا (دوستی) را برای اهداف ترانزیت اجاره کند. از آنجایی که تقریباً ۷۰ درصد نفت فرآوری شده توسط شرکت نفت مجارستان      MOL از روسیه می‌آید، این اقدام تهدیدی برای ایجاد مشکل عرضه سوخت نه تنها برای مجارستان بلکه برای منطقه است.

خط لوله دروژبا که مجارستان و اسلواکی برای تامین نفت خود به شدت به آن متکی هستند، سالانه حدود دو میلیون تن نفت را از لوک اویل منتقل می‌کند. تحریم‌ها علیه این شرکت روسی که ابتدا توسط اوکراین در سال ۲۰۱۸ اعمال شد، ماه گذشته توسط شورای امنیت ملی و دفاع اوکراین (NSDC) گسترش یافت که شامل ممنوعیت ترانزیت نیز می‌شود. اکنون و براساس  گزارش وب سایت تجاری مجارستان  Portfolio، اوکراین ترانزیت نفت روسیه از لوک اویل به مجارستان را در نتیجه تشدید تحریم‌های صادر شده در فرمان اوکراین در ۲۶ ژوئن متوقف کرد.

گسترش تحریم‌ها منجر به اختلال شدید در زنجیره تامین نفت مجارستان و اسلواکی شده است. این توقف ناگهانی نگرانی‌های جدی در مورد امنیت انرژی بلندمدت هر دو کشور ایجاد کرده است. سیارتو هشدار داد: «این تصمیم به‌طور جدی امنیت عرضه نفت مجارستان و اسلواکی را در درازمدت به خطر می‌اندازد.» در حالی که مجارستان توانسته عرضه نفت خود را از طریق اقدامات موقت تثبیت کند، سیارتو تاکید کرد که این اقدامات در درازمدت ناپایدار هستند و نیاز به راه حلی سریع و پایدار دارد. وی گفت که شرکت انرژی مجارستانی MOL فعالانه به دنبال راه حلی قانونی با لوک اویل برای تضمین عرضه مداوم نفت روسیه از طریق بلاروس و اوکراین است.

مجارستان از اوکراین خواسته است در تصمیم خود تجدید نظر  و این موضوع را به شورای امور خارجی اتحادیه اروپا مطرح کند. سیارتو اظهار داشت: عجیب است که یک کشور مشتاق به پیوستن به اتحادیه اروپا، تامین انرژی دو کشور عضو اتحادیه اروپا را به خطر می‌اندازد، به ویژه در تابستان که مصرف انرژی در اوج خود است.

تاثیر اندک بر اسلواکی

رابرت فیکو، نخست وزیر اسلواکی نیز مخالفت شدید خود را با اقدامات اوکراین ابراز کرد. فیکو طی گفت‌وگوی تلفنی با دنیس شمیحال، نخست‌وزیر اوکراین، گفت که تحریم‌ها علیه لوک اویل بیش از روسیه به کشورهای عضو اتحادیه اروپا آسیب می‌زند. فیکو گفت: «اسلواکی قصد ندارد گروگان روابط اوکراین و روسیه باشد.» سیارتو ابراز امیدواری کرد که اوکراین این موضوع را به سرعت حل کند و بر ضرورت یک راه حل پایدار درازمدت تاکید کرد. دولت مجارستان با همتای اسلواکی خود در تماس است تا به طور مشترک به این وضعیت رسیدگی کند. این موضوع قرار است در نشست آتی شورای روابط خارجی اتحادیه اروپا به عنوان یک دستور کار کلیدی مطرح شود.

این امر نه تنها امنیت انرژی مجارستان و اسلواکی را تحت فشار قرار می‌دهد، بلکه چالش مهمی برای روابط اتحادیه اروپا و اوکراین است.  دروژبا یکی از طولانی ترین خطوط لوله نفت جهان است.این خط در سال ۱۹۶۴ شروع به کار کرد و از روسیه تا اوکراین، بلاروس، لهستان، مجارستان، اسلواکی، چک، اتریش و آلمان امتداد دارد. شبکه آن همچنین به خطوط لوله کوچکتر در سراسر اروپای شرقی و فراتر از آن منشعب می‌شود.

بر اساس گزارش موسسه رتبه‌بندی فیچ، توقف ارسال نفت خام از طریق خط لوله دروژبا (دوستی) اوکراین تهدیدات اعتباری قابل‌توجهی را برای پالایشگاه‌های مجارستان و اسلواکی ایجاد کرده است. این آژانس اعتباری خاطرنشان کرد که اگرچه این حجم در عرضه کلی اروپا نسبتاً کم است، اما عدم وجود آنها می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر عرضه انرژی در مجارستان و اسلواکی در میان مدت داشته باشد.

فیچ افزود که شرکت MOL Hungarian Oil and Gas plc که کلیه دارایی‌های پالایشی در مجارستان و اسلواکی را اداره می‌کند، تا ماه می ۲۰۲۴ به حدود ۶۵ تا ۷۰ درصد نفت خام روسیه متکی بوده است. MOL در تلاش است تا این وابستگی را تا پایان سال به ۵۰ -۵۵ درصد کاهش دهد و تا پایان سال ۲۰۲۶ جایگزین کامل نفت خام روسیه را بیابد.

آمادگی بلغارستان

در پاسخ به ممنوعیت اوکراین، مجارستان اعلام کرد تا زمانی که کیف اجازه ترانزیت نفت لوک اویل را بدهد، به جلوگیری از پرداخت ۶.۵ میلیارد یورو (۷ میلیارد دلار) از تسهیلات صلح اروپا (EPF) برای کمک نظامی اوکراین ادامه خواهد داد. سیارتو گفت: «من به صراحت اعلام کردم تا زمانی که اوکراین نتواند مشکل را حل کند، همه می‌توانند غرامت ۶.۵ میلیارد یورویی برای انتقال تسلیحات تحت EPF را فراموش کنند.»

این اقدام در راستای موضع گسترده‌ مجارستان که اغلب با منافع کرملین همسو بوده، طراحی شده است، زیرا آنها استدلال می‌کند کمک‌های اتحادیه اروپا باعث طولانی شدن و تشدید درگیری‌هایی می‌شود. سیارتو پیشنهاد بلغارستان برای کمک را یک حرکت ستودنی و دوستانه دیگر از بلغارستان دانست.

اسلواکی که به طور مشابه تحت تاثیر توقف ترانزیت نفت قرار گرفته است، تهدید کرده که پیامدهای نامشخصی علیه اوکراین خواهد داشت و به نقش حیاتی خود در تامین برق اوکراین، در میان کمبود انرژی ناشی از حملات روسیه، یادآوری کرده است. با وجود این، الکسی چرنیشوف، رئیس شرکت انرژی دولتی نفتگاز اوکراین، شکایات بوداپست و براتیسلاوا را به عنوان یک مسئله سیاسی رد کرد.

سیارتو خاطرنشان کرد: در حالی که بلغارستان هیچ ارتباط مستقیمی با خط لوله نفت خام با مجارستان ندارد، آماده است تا محصولات نفتی اضافی را از طریق مسیرهای جایگزین تامین کند. وی گفت: «بلغارستان یک کشور ترانزیتی قابل اعتماد بوده و به همه تعهدات خود احترام می‌گذارد. این پیشنهاد کمک از سوی بلغارستان یکی دیگر از رویکردهای زیبا و واقعی در ارتباط دوستانه است.»

کارشناسان همچنین بر نقش بلغارستان در تامین گاز طبیعی مجارستان تاکید و خاطرنشان کردند که بخش قابل توجهی از گاز مجارستان از طریق بلغارستان منتقل می‌شود. مجارستان سال گذشته ۵.۶ میلیارد متر مکعب گاز از طریق بلغارستان و ۳.۹ میلیارد متر مکعب گاز تا کنون در سال جاری دریافت کرده است.

حرکت کُند در کاهش وابستگی به گاز روسیه

مناقشه کنونی بر سر ترانزیت نفت بین اوکراین، مجارستان و اسلواکی بر چالش‌های موجود در رژیم تحریم‌های اتحادیه اروپا بر انرژی روسیه تاکید دارد. در پاسخ به حمله روسیه به اوکراین، اتحادیه اروپا تحریم‌های گسترده‌ای را علیه صادرات نفت و گاز روسیه اعمال کرد که هدف آن تضعیف ظرفیت اقتصادی مسکو برای تداوم حمله نظامی خود بود. این اقدامات بخشی از یک استراتژی گسترده‌تر برای منزوی کردن روسیه از نظر اقتصادی و سیاسی بود.

با این حال مجارستان و اسلواکی به دلیل وابستگی شدید آنها به منابع انرژی روسیه، از این تحریم‌ها استثناهای قابل توجهی برخوردار شدند. خط لوله دروژبا، مسیری حیاتی برای نفت خام روسیه، از لحاظ تاریخی حجم قابل توجهی را در اختیار این کشورهای اروپای مرکزی قرار داده است. برای جلوگیری از اختلالات شدید اقتصادی و انرژی، اتحادیه اروپا به مجارستان و اسلواکی اجازه داد تحت شرایط خاصی به واردات نفت روسیه ادامه دهند و بر کاهش تدریجی وابستگی تاکید کرد.

با وجود این مفاد، مجارستان و اسلواکی به دلیل پیشرفت کندشان در تنوع بخشیدن به منابع انرژی مورد انتقاد قرار گرفته‌اند. در حالی که انتظار اتحادیه اروپا این بود که این کشورها به تدریج وابستگی خود به نفت روسیه را کاهش دهند، آنها سطح واردات قابل توجهی را حفظ کرده‌اند.

از همین روی، تصمیم اخیر اوکراین برای توقف ترانزیت نفت خام لوک اویل، آسیب‌پذیری‌های مرتبط با اتکای مداوم مجارستان و اسلواکی به انرژی روسیه را بیشتر آشکار کرده است. علیرغم اینکه مفاد اولیه اتحادیه اروپا به عنوان اقدامات موقت طراحی شده، هر دو کشور در اجرای تغییرات اساسی با استناد به چالش‌های فنی و مالی کند بوده‌اند. این عدم فوریت، اکنون آنها را در موقعیتی مخاطره آمیز قرار داده است، زیرا اقدامات اوکراین امنیت انرژی آنها را تهدید می‌کند و برنامه ریزی استراتژیک آنها را به چالش می‌کشد.

با توجه به ممنوعیت اوکراین، مجارستان و اسلواکی ظاهراً موفق شده‌اند شکاف عرضه را با حجم بیشتری از منابع دیگر پر کنند. با این حال، فیچ هشدار داد که توقف طولانی مدت عرضه روسیه می‌تواند خطر قابل توجهی برای عملیات پالایش و امنیت انرژی در هر دو کشور ایجاد کند. فیچ نوشت: « حداقل ۹۰ درصد از ذخایر استراتژیک نفت و فرآورده‌های نفتی هم اسلواکی و مجارستان از واردات تامین می‌شود که می‌تواند در مقابل وقفه‌های طولانی مدت محافظت کند.»