امنیت انرژی رژیم صهیونیستی در دستان دولت اردوغان

قبل از آن، تلاش‌ها بر تحکیم روابط تجاری اقتصادی متمرکز بود که جنگ غزه اوضاع را پیچیده‌تر می‌کند. رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه از رژیم صهیونیستی به دلیل انجام قتل عام در نوار غزه بشدت انتقاد کرد. روابط اقتصادی و تجاری این دو همواره با افت و خیز همراه بوده، اما روابط تجاری دوجانبه قوی بود، زیرا دو دولت کالاها و خدمات مختلفی را صادر و وارد می‌کردند، اگرچه این روابط متاثر از عوامل سیاسی و درگیری‌های منطقه بود.

تجارت دوجانبه

به گزارش رسانه‌های عربی، صادرات ترکیه به اسرائیل در سال گذشته به رکورد ۶.۴ میلیارد دلار رسید که اسرائیل را با سهم ۲.۸ درصدی از کل صادرات ترکیه به نهمین بازار صادراتی آن تبدیل کرد. از سوی دیگر ترکیه علاوه بر ماشین آلات مکانیکی و قطعات آن، سوخت معدنی و محصولات تقطیر از اسرائیل وارد کرده و واردات آن نیز در سال گذشته بیش از دو میلیارد دلار بوده است.

در سال‌های گذشته، استحکام روابط تجاری ترکیه و اسرائیل تأثیر مستقیمی بر حجم مبادلات تجاری داشت که در فاصله سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۱، رشد بیش از ۵۲ درصدی را به دست آورد و در سال‌های بعد نیز افزایش یافت. آخرین برآورد وزیر امور خارجه ترکیه افزایش سطح مبادلات به ۱۰میلیارد دلار است.

بر اساس اطلاعات به دست آمده توسط خبرگزاری آناتولی از شورای صادرکنندگان ترکیه، اسرائیل در بین طرفهایی که بیشترین واردات را از ترکیه در میان دولت های خاورمیانه و حوزه خلیج فارس دارند، با ارزش کل حدود ۳.۷ میلیارد دلار در رتبه دوم قرار گرفت

صادرات ترکیه به کشورهای خاورمیانه و خلیج فارس طی سال گذشته ۱۷.۸ درصد رشد داشته و به درآمد ۳۴.۲ میلیارد دلاری رسیده است. بر اساس اطلاعات به دست آمده توسط خبرگزاری آناتولی از شورای صادرکنندگان ترکیه، اسرائیل در بین طرفهایی که بیشترین واردات را از ترکیه در میان دولت های خاورمیانه و حوزه خلیج فارس دارند، با ارزش کل حدود ۳.۷ میلیارد دلار در رتبه دوم قرار گرفت. به گفته وزارت امور خارجه ترکیه، آنکارا در تلاش است تا حجم مبادلات تجاری دو طرف را به ۱۵ میلیارد دلار برساند.

به گفته مقامات ترک، پس از شیوع ویروس کرونا در اکثر کشورهای جهان، رفت و آمد تجاری بین بسیاری از کشورها مختل و همین امر باعث شد اسرائیل در برخی مناطق از چین تا ترکیه مسیر تجاری خود را تغییر دهد. یعنی، پس از بحران کرونا در چین، بازرگانان اسرائیلی به ترکیه روی آوردند تا با توجه به نزدیکی جغرافیایی و کیفیت تولید، ترکیه را با قیمت‌های مناسب معامله کنند. یک مقام ترکیه‌ای با تایید افزایش ۴.۹ درصدی صادرات به اسرائیل در بازه زمانی ژانویه تا مارس ۲۰۲۱ نسبت به مدت مشابه در سال ۲۰۱۹، خاطرنشان کرد: در دوره پس از شیوع بیماری همه گیر، روابط تجاری ترکیه و اسرائیل بهبود و حجم تجارت افزایش خواهد یافت.

وب سایت عراقی الحره به نقل از بانک مرکزی ترکیه (CBRT) در ترکیه گزارش داد که سرمایه گذاری مستقیم اسرائیلی‌ها تا پایان سال ۲۰۱۹ بالغ بر ۷۷۰ میلیون دلار بوده که حدود ۲۲۷ میلیون دلار کمتر از مدت مشابه خود در سال ۲۰۱۰ بوده است. در مقابل، تراز سرمایه گذاری مستقیم ساکنان ترکیه در اسرائیل در سال ۲۰۱۹ بالغ بر ۱۰۵ میلیون دلار بود که این رقم در سال ۲۰۰۲ صفر و در سال ۲۰۱۰ تنها ۳ میلیون دلار بود.

گردشگری و هوانوردی

در سال ۲۰۲۲، وزارت حمل و نقل اسرائیل اعلام کرد که اسرائیل و ترکیه بر اساس یک توافقنامه جدید هوانوردی، که اولین توافق بین آنها از سال ۱۹۵۱ است، ترافیک هوایی دوجانبه را گسترش خواهند داد. وزارت حمل و نقل آن گفت که انتظار می‌رود این توافق منجر به ازسرگیری پروازهای شرکت‌های اسرائیلی به تعدادی از مقاصد ترکیه و همچنین پرواز شرکت‌های ترکیه به اسرائیل شود.

البته، ترکیش ایرلاینز (THY) ایرلاینی است که بیشترین تعداد پرواز به اسرائیل را دارد. البته در طول شیوع همه گیری کرونا ضررهای زیادی از نظر درآمدهای گردشگری و محصولات تجاری وارداتی توسط مسافران وارد شد. بخش ساخت و ساز در اسرائیل در زمان شیوع این بیماری همه گیر هرگز متوقف نشد، به طوری که بازدیدهای مکرر بین مقامات دو طرف و همچنین افزایش واردات مصالح مورد نیاز برای ساخت و ساز افزایش یافت.

بر اساس داده‌های وزارت گردشگری آنکارا، از ژانویه تا سپتامبر سال ۲۰۲۱، ۱۱۵۲۵۶ اسرائیلی وارد ترکیه شده‌اند که به معنای افزایش ۴۴۸ درصدی نسبت به مدت مشابه در سال ۲۰۲۲ است

خبرگزاری ترک‌پرس اعلام کرد که تعداد گردشگران اسرائیلی در ترکیه به بیش از ۶۳۱ هزار نفر رسیده و رکورد ثبت شده در سال ۲۰۲۲ را شکسته است که نسبت به سال قبل از آن ۵ و نیم برابر افزایش داشت. بر اساس داده‌های وزارت گردشگری آنکارا، از ژانویه تا سپتامبر سال ۲۰۲۱، ۱۱۵۲۵۶ اسرائیلی وارد ترکیه شده‌اند که به معنای افزایش ۴۴۸ درصدی نسبت به مدت مشابه در سال ۲۰۲۲ است. روزنامه‌های هر دو طرف اشاره کردند که بین سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۲۱، بیشترین تعداد گردشگران اسرائیلی در سال ۲۰۱۹ به ترکیه آمده‌اند، زیرا با توجه به بهبود روابط، بیش از ۵۶۹۰۰۰ اسرائیلی از ترکیه دیدن کردند. اما، طی دو هفته گذشته، گرایش ترکیه به فلسطین باعث شد تا این رژیم از همه شهروندان خود بخواهد هر چه سریع‌تر ترکیه را ترک کنند.

انرژی

با کشف میادین گازی در شرق مدیترانه، در مناطق اقتصادی دو طرف، ترکیه همکاری با اسرائیل را فرصت خوبی برای احیای همکاری‌های دوجانبه در این زمینه و همچنین کاهش شدت همکاری اسرائیل، یونان و قبرس دانست. ایجاد خط لوله گاز بین اسرائیل و ترکیه برای رسیدن به اروپا، ایده‌ای است که از دیرباز وجود داشته است و سال گذشته پس از احیای روابط دیپلماتیک بین دو کشور تجدید شد، زیرا هزینه کمتر و کاربردی‌تر از گذشته است. خط لوله گاز “Eastmed” قرار بود بین اسرائیل، قبرس و یونان گسترش یابد، اما هنوز اجرایی نشده است.

همکاری ترکیه و اسرائیل در زمینه گاز به دلیل تقاضای اروپا برای گاز و افزایش قیمت آن در پی بحران اوکراین برای هر دو طرف سودآور تلقی می‌شود.اما به گفته یک مقام آگاه، ترکیه به طور موقت برنامه‌های خود برای اکتشاف انرژی مشترک با اسرائیل در دریای مدیترانه و صادرات گاز به اروپا را متوقف کرده است. این تحول پس از حملات وحشیانه اسرائیل به نوار غزه و در نتیجه انتقاد رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه علیه اسرائیل صورت گرفت. آلپ ارسلان بایراکتار وزیر انرژی ترکیه در ابتدای اکتبر امسال از قصد خود برای سفر به اسرائیل برای تقویت روابط دو طرف در زمینه انرژی در ماه آینده خبر داد که هنوز از سرنوشت این سفر اطلاعی در دست نیست.

ایران از کشورهای اسلامی خواسته تا فروش نفت به اسرائیل را تحریم کنند که باز موفقیت این عمل در گرو مشارکت جمهوری آذربایجان و قزاقستان به عنوان دو تامین کننده بزرگ اسرائیل و البته دوست آنکارا دارد

از حرف تا عمل اردوغان

همه موارد فوق گویای آن است که لفاظی اردوغان بیشتر برایی جلب نظر مسلمانان در اوج احساسات آنها صورت می گیرد وگرنه بر همگان آشکار است که در دو دهه اخیر، منافع اقتصادی ترکیه بر همه مسائل اولویت داشته است. برای نمونه، رژیم صهیونیستی یک واردکننده خالص نفت است که بیش از ۶۰ درصد آن از طریق خط لوله ترکیه تامین می شود یعنی امنیت انرژی این رژیم در دستان دولت اردوغان است. بر اساس داده‌های وزارت گردشگری آنکارا، از ژانویه تا سپتامبر سال ۲۰۲۱، ۱۱۵۲۵۶ اسرائیلی وارد ترکیه شده‌اند که به معنای افزایش ۴۴۸ درصدی نسبت به مدت مشابه در سال ۲۰۲۲ است. ایران از کشورهای اسلامی خواسته تا فروش نفت به اسرائیل را تحریم کنند که باز موفقیت این عمل در گرو مشارکت جمهوری آذربایجان و قزاقستان به عنوان دو تامین کننده بزرگ اسرائیل و البته دوست آنکارا دارد.

داده های شرکت تحلیلی Kpler نشان می‌دهد که از اواسط ماه مه، اسرائیل حدود ۲۲۰ هزار بشکه در روز نفت خام وارد کرده است. حدود ۶۰ درصد از آن از آن دو کشور با اکثریت مسلمان آذربایجان و قزاقستان بود. تولیدکنندگان غرب آفریقا، به ویژه گابن نیز دیگر تامین کنندگان اصلی هستند. البته، اگر کشورهای اسلامی تحریم کامل نفت را اجرا کنند، جایگزین‌های زیادی برای عرضه وجود دارد. ایالات متحده، شریک اصلی اسرائیل، بزرگترین تامین کننده نفت اضافی به بازار جهانی برای نفت خام دریایی در سال جاری بود. صادرات از برزیل که در چند ماه گذشته انرژی مورد نیاز اسرائیل را تامین کرده نیز به سرعت در حال افزایش است. اما باز بصورت نمادین هم که شده باید ترکیه در این راستا گام برمی داشت که اردوغان آن را انجام نخواهد داد.

مهم‌ترین مسئله برای اسرائیل، تامین امنیت بنادر نفت و آب مجاور است تا واردات بتواند با خیال راحت انجام شود. اسرائیل دارای سه ایستگاه اشکلون، حیفا در دریای مدیترانه و ایلات در دریای سرخ برای واردات نفت خام است. اشکلون، مهمترین ایستگاه واردات نفت، حدود ۱۸۰هزار بشکه در روز جابجا می‌کند. همچنین نزدیک غزه است و مدت کوتاهی پس از حمله حماس به اسرائیل در ۷ اکتبر بسته شد. همچنین بر اساس اطلاعات کپلر از سال ۲۰۲۰ تاکنون هیچ نفت خامی از طریق پایانه دریای سرخ در ایلات وارد نشده است، در حالی که میانگین عرضه به حیفا حدود ۴۰ هزار بشکه در روز بوده است.