از خودروهای برقی تا انرژی خورشیدی؛ تلاش‌های عربستان سعودی گذار از نفت

به گزارش اختصاصی انرژی پرس، عربستان سعودی، کشوری که به ذخایر نفتیش عظیم شناخته می‌شود، در حال بازتعریف نقش خود در اقتصاد جهانی بوده و گام‌هایی در راستای ترویج انرژی‌های غیرنفتی برداشته است. این تحول بخشی از «چشم‌انداز ۲۰۳۰» این کشور برای کاهش وابستگی به نفت و حرکت به سمت اقتصادی متنوع است.

همکاری آرامکو و بی‌وای‌دی: گامی در حمل‌ونقل پایدار

آرامکو، بزرگ‌ترین شرکت نفتی جهان توافق‌نامه‌ای با بی‌وای‌دی، پیشروی صنعت خودروهای برقی چین امضا کرد. این همکاری با هدف توسعه فناوری‌های خودروهای انرژی جدید شکل گرفته و بر سه محور اصلی تمرکز دارد.

این قرارداد پس از آن امضا شد که شرکت خودروسازی برقی آمریکایی تسلا حضور خود در عربستان سعودی را با رویداد ۱۰ آوریل در ریاض آغاز کرد. این شرکت در تلاش بوده تا فروش جهانی خود را که در سه‌ماهه اول سال ۲۰۲۵ به دلیل رقابت فزاینده و جنجال‌های سیاسی مداوم پیرامون ایلان ماسک، مدیرعامل شرکت ۱۳ درصد کاهش یافته بود، احیا کند.

علی المشاری، معاون ارشد نظارت و هماهنگی فناوری آرامکو اظهار داشت: «آرامکو در حال بررسی راه‌های متعددی برای بهینه‌سازی احتمالی کارایی حمل‌ونقل است، از سوخت‌های نوآورانه با کربن پایین تا تکنولوژی‌های پیشرفته پیشرانه».

عربستان سعودی هدف بلندپروازانه‌ای برای افزایش پذیرش خودروهای برقی از ۱ درصد به ۳۰ درصد ظرف پنج سال تعیین کرده است. با این حال، این کشور با چالش‌های زیرساختی مواجه بوده و تا سال، ۲۰۲۴ تنها ۱۰۱ ایستگاه شارژ خودروهای برقی ثبت شده است.

تسلا برنامه‌هایی برای راه‌اندازی فروش آنلاین، فروشگاه‌های موقت و ایستگاه‌های سوپرشارژر در شهرهای کلیدی عربستان اعلام کرده تا از گسترش خود حمایت کند.

تسلا و بی‌وای‌دی، دو تولیدکننده بزرگ خودروهای برقی جهان به طور فزاینده‌ای برای تسلط بر بازار جهانی رقابت می‌کنند و رشد سریع بی‌وای‌دی و مدل‌های ارزان‌قیمت آن سهم تسلا در مناطق کلیدی را تحت فشار قرار داده است.

افزایش پذیرش انرژی خورشیدی در بخش تجاری

همچنین در راستای چشم‌انداز ۲۰۳۰ و البته کاهش قیمت پنل‌های خورشیدی، چندین شرکت بزرگ در بخش‌هایی از لجستیک گرفته تا خرده‌فروشی، طی ماه‌های اخیر به تولید برق خود از انرژی خورشیدی روی آورده‌اند.

مازن فقیه، رئیس گروه مراقبت‌های بهداشتی فقیه گفت: «ما در انرژی خورشیدی سرمایه‌گذاری کردیم و این سرمایه‌گذاری در حال بازگشت است. توانسته‌ایم تولید گازهای کربنی خود را کاهش داده و هزینه‌ها، هرچند اندک را پایین بیاوریم؛ چرا که خورشیدی هنوز ارزان نبوده و به سرمایه‌گذاری اولیه قابل‌توجهی نیاز دارد».

پنل‌های خورشیدی نصب‌شده روی پشت‌بام پارکینگ چندطبقه این شرکت به آن کمک کرد تا در سال ۲۰۲۴، بیش از ۴۵ هزار دلار در مصرف برق صرفه‌جویی کند.

فریس السلیمان، هم‌بنیان‌گذار هالا انرژی، یک استارت‌آپ محلی که به شرکت‌ها در ساخت سیستم‌های انرژی خورشیدی کمک می‌کند، گفت که تفاوت آشکاری در تقاضا بین مشتریان تجاری و صنعتی وجود دارد. او توضیح داد: «مشتریان تجاری، مانند مراکز خرید و انبارها که بالاترین تعرفه برق را با ۰.۳۰ ریال سعودی به ازای هر کیلووات‌ساعت پرداخت می‌کنند، به مراتب بیشتر پذیرای توجیه اقتصادی خورشیدی پشت‌بامی هستند. مشتریان صنعتی که تعرفه پایین‌تر ۰.۱۸ ریالی پرداخت می‌کنند، اقبال کمتری نشان می‌دهند».

شرکت‌های سعودی که بخشی از گروه‌های چندملیتی مانند ایکیا و جی‌اس‌کی هستند، با تشویق شرکت‌های مادر خود به سمت انرژی‌های غیرفسیلی حرکت می‌کنند، انرژی خورشیدی را به کار گرفته‌اند. برآورده‌کردن چنین انتظاراتی همچنین برای دیگر گروه‌های سعودی، از جمله کسب‌وکارهای لجستیکی و ترانزیتی که با بازارهای غربی ارتباط دارند، از جمله عوامل روی‌آوردن به انرژی خورشیدی بوده است.

اقبال به این نوع انرژی با عرضه پنل‌های خورشیدی ارزان ساخت چین تسهیل شده است. سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی جدید از چین در پادشاهی از سال ۲۰۲۱ تا اکتبر سال گذشته به ۲۱.۶ میلیارد دلار رسید. حدود یک‌سوم این سرمایه‌گذاری‌ها به سمت فناوری‌های پاک مانند باتری‌ها، پنل‌ها خورشیدی و بادی هدایت شد.

محرک چرخش به سمت انرژی‌های غیرفسیلی

اما کارشناسان می‌گویند که اصلاحات اقتصادی جامع محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان محرک اصلی این تغییر رویکرد بوده است. این اصلاحات که با هدف تنوع‌بخشی به اقتصاد عربستان انجام گرفته، شامل پروژه‌های انرژی تجدیدپذیر بزرگ‌مقیاس و حذف تدریجی یارانه‌های انرژی می‌شود که به افزایش ۴۴ درصدی قیمت دیزل در سال گذشته انجامید.

شیگتو کوندو، پژوهشگر ارشد مؤسسه اقتصاد انرژی ژاپن، اظهار داشت: «اگرچه کاهش هزینه‌های انرژی تجدیدپذیر نیز نقشی ایفا کرده، اما جهت‌گیری اصلاحات مالی دولت سعودی، از جمله تغییرات یارانه انرژی عامل بسیار مهمی در تشویق شرکت‌ها به بررسی فعال گزینه‌های تولید برق فراتر از سوخت‌های فسیلی بوده است».

دولت سعودی می‌خواهد تا سال ۲۰۳۰ نیمی از تولید برق پادشاهی از منابع تجدیدپذیر تأمین شود و تا سال ۲۰۶۰، انتشار گازهای کربنی خود را به صفر برساند.