ادامه تنش بین ایران و اسرائیل چه تاثیری بر قیمت نفت دارد؟

به گزارش انرژی پرس،برخی تحلیلگران احتمال افزایش قیمت نفت تا سقف ۱۰۰‌دلار در هر بشکه را پیش‌بینی می‌کنند، در حالی که به همان نسبت تقاضای جهانی برای نفت پایین است و همین عامل باعث شده تا چسبندگی قیمت‌ها به عددهای پایین‌تر بیشتر باشد.

فعالان بازار نفت می‌گویند که پس از نگرانی‌های اولیه ناشی از ریسک‌های ژئوپلیتیکی در خاورمیانه، بازگشت حدی از آرامش به بازارهای جهانی مشاهده شده است، اما فعالان بازار همچنان به تحولات آینده این منطقه چشم دوخته‌اند.

شرکت ‌ای‌جی که یک موسسه مالی در بازارهای جهانی است و عمده تحلیل‌های آن مورد استناد معامله‌گران در بازارهای جهانی قرار دارد، در گفت‌وگویی با یکی از تحلیلگران خود نوشت که در صورت ادامه پیدا کردن تنش‌ها بین ایران و اسرائیل قیمت نفت می‌تواند به عددهای بالاتر تا مرز ۸۰‌دلار در هر بشکه برسد.

علاوه‌بر این پیش‌بینی‌ها، بهای معاملات نفت برنت در ۷۵‌دلار باقی مانده و نفت وست‌تگزاس اینترمدیت آمریکا هم ۷۱‌دلار معامله می‌شود.

کارگروه وزارتی نظارت بر توافق اوپک‌پلاس روز چهارشنبه هفته گذشته بر پایبندی به توافق اعضای این ائتلاف و در عین حال ارزیابی مستمر تحولات بازارهای جهانی نفت‌خام تاکید کرد. همزمان گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا نشان داد که ذخایر نفت آمریکا در هفته منتهی به ۲۷سپتامبر، به میزان ۹/۳‌میلیون بشکه افزایش یافت و به ۴۱۷‌میلیون بشکه رسید؛ ارقامی که به نظر می‌رسد برخلاف پیش‌بینی تحلیلگران در نظرسنجی رویترز بود که کاهش ۳/۱‌میلیون بشکه‌ای این ذخایر را برآورد کرده بودند.

با این حال، الکساندر نواک، معاون نخست‌وزیر روسیه روز چهارشنبه گفت: قیمت نفت افزایش یافته است زیرا بازارها احتمال کاهش عرضه نفت به دلیل مناقشه در خاورمیانه را منتفی نمی‌دانند.

نواک پس از دیدار کمیته نظارتی مشترک وزیران اوپک‌پلاس که هیچ تغییری در سیاست تولید این گروه مشاهده نمی‌شود، دوباره تاکید کرد قیمت نفت ریسک مناقشه را لحاظ کرده است.

خبری که تکذیب شد

در هیاهوی سیاسی خاورمیانه که هر خبری می‌تواند بازار نفت را تحت‌الشعاع قرار دهد، روزنامه وال‌استریت ژورنال خبری به نقل از هشدار شاهزاده عبدالعزیز بن سلمان، وزیر انرژی عربستان سعودی منتشر کرد که بنا به نوشته این روزنامه «‌قیمت نفت ممکن است به ۵۰دلار در هر بشکه سقوط کند.» این روزنامه به نقل از یک منابع آگاه نوشت: هشدار شاهزاده عبدالعزیز بن سلمان، وزیر انرژی عربستان سعودی به سایر وزیران گروه اوپک‌پلاس، به عنوان تهدید پنهان عربستان سعودی تفسیر شد که از تقلب‌کنندگان در سهمیه تولید خود به ستوه آمده و ممکن است برای دفاع از سهم بازار خود، جنگ قیمت به راه بیندازد.

به دنبال انتشار این خبر دبیرخانه اوپک در بیانیه‌ای خبر روزنامه آمریکایی وال‌استریت‌ژورنال مبنی بر هشدار وزیر انرژی عربستان درباره نفت ۵۰ دلاری را تکذیب کرد.

دبیرخانه اوپک ضمن تکذیب برگزاری هرگونه نشست تلفنی در هفته گذشته تاکید کرد که از آخرین نشست وزارتی اوپک‌پلاس در پنجم سپتامبر، تاکنون هیچ تماس یا کنفرانس ویدئویی وجود نداشته است. این سازمان همچنین اعلام کرد که نشست‌های حضوری و مجازی اوپک و اوپک‌پلاس به‌طور مداوم و به شیوه‌ای مدنی و محترمانه برگزار می‌شوند بنابراین انتشار چنین مطالب خلاف‌واقعی از سوی روزنامه وال‌استریت‌ژورنال بسیار نگران‌کننده است.
در بیانیه دبیرخانه اوپک آمده است که روزنانه وال‌استریت‌ژورنال با این گزارش افزون‌بر خدشه وارد کردن بر اصول حرفه‌ای و اخلاق روزنامه‌نگاری، آشکارا حرمت و احترام وزیران نفت و انرژی کشورهای عضو اوپک‌پلاس را نادیده گرفته است.

این خبر و تکذیب آن از این جهت اهمیت دارد که از یک نبرد پنهان میان تولیدکننده‌های نفت و مصرف‌کنندگان بزرگ خبر می‌دهد. قیمت بالای نفت برای اقتصاد آمریکا که در آستانه رکود ناشی از نرخ بهره بالا قرار گرفته، می‌تواند سیاستگذاری‌های بانک مرکزی این کشور را مختل کند. از این جهت است که دولت بایدن در چهارسال گذشته بعد از خروج از قرنطینه‌های کرونایی تلاش کرد مانع از افزایش قیمت نفت شود. با این حال اوپک‌پلاسی‌ها هم دست از تلاش برای جلوگیری از کاهش قیمت نفت برنداشتند و با کاهش مداوم تولید به مصاف آمریکا و کشورهای مصرف‌کننده نفت رفتند.

مثال این مدعا عربستان سعودی بوده که بیش از یک سال است محدودیت عرضه شدیدی را به اجرا گذاشته و علاوه‌بر سهم خود در کاهش تولید اوپک‌پلاس، از تابستان گذشته، تولیدش را یک‌میلیون بشکه در روز دیگر کاهش داده و سطح تولیدش را در حدود ۹‌میلیون بشکه در روز نگه داشته است. برخی خبرها نشان می‌دهند که عربستان از حامیان کاهش تولید به منظور تقویت قیمت نفت در بازار است.

نفت ۸۰ یا ۱۰۰ دلار؟

علی‌اصغر زرگر، کارشناس انرژی درباره تاثیر تنش‌های اخیر خاورمیانه بر قیمت و بازار نفت به ایلنا گفت: ممکن است نفت به ۸۰‌دلار برسد و در کل بین ۷۰ تا ۸۰‌دلار در نوسان خواهد بود. بنابراین درگیری‌های منطقه روی صادرات تاثیرگذار نبوده و علاوه‌بر اینکه همه سعی واردکنندگان نفت بر این است که جریان صادرات و قیمت نفت با ثبات باقی بماند، زیرا تنش در منطقه خاورمیانه بالاست اما باتوجه به دو عامل، تصور بر این است که بیش از ۲ تا ۴‌درصدی که قیمت نفت افزایش یافته و به ۷۵‌دلار رسیده بیشتر نشود. وی افزود: آمریکا باتوجه به شرایط داخلی و پیش‌رو بودن انتخابات هنوز روی جلوگیری از گسترش جنگ در خاورمیانه مصر است. هرچند سیاست خاص خود را دنبال می‌کند اما به نظر می‌رسد آمریکا و کشورهای غربی از ایجاد جنگ در خاورمیانه واهمه دارند و تلاش می‌کنند جنگ در خاورمیانه و خلیج فارس ادامه پیدا نکرده و گسترش نیابد، بنابراین شاید اگر این اصل سیاست آمریکا پابرجا باشد و روی اسرائیل هم فشار وارد کند که منطقه را دچار آسیب نکند، ضمن اینکه ایران نیز به‌دنبال ایجاد تنش و درگیری در منطقه نیست. مگر اینکه اقدام اسرائیلی‌ها به‌گونه‌ای باشد که مجددا واکنش ایران را در پی داشته باشد. بنابراین باتوجه به این دو موضوع به نظر می‌رسد جو ملتهب فروکش کرده و بازار نفت نیز چندان تحت تاثیر قرار نگیرد.

این کارشناس حوزه بین‌الملل انرژی با بیان اینکه در بازار نفت حالت ایستایی و ثبات وجود دارد، گفت: یعنی عرضه به اندازه کافی است و آنچه را تقاضا طلب می‌کند موجود است. ضمنا باید در نظر داشت که بحران خاورمیانه مربوط به امروز و دیروز نیست، مدت‌هاست که شرایط منطقه ناآرام است و در یک‌سال گذشته نیز تا حدی مجددا شدت گرفته است. علاوه‌بر این، مناقشه در محلی واقع شده که نه چهارراه صادرات و نه اینکه در بازار نفت تاثیرگذار است. به گفته وی، با توجه به سیاست آمریکا و غرب در حوزه نفت به نظر می‌رسد که دامنه تغییر قیمت نفت در حد ۳ تا ۵درصد باشد؛ هرچند اسرائیل تلاش دارد ایران را وارد معرکه و جنگ کند اما با توجه به چالش‌های متعددی که اسرائیلی‌ها با آن مواجه هستند، تصور بر این است که نتوانند با ایران وارد جنگ شوند، موضوع این است که اکنون قضیه غزه لاینحل مانده و در لبنان دچار چالش هستند و وضعیت اقتصادی این رژیم نیز در شرایط خوبی نیست. بنابراین به نظر می‌رسد باوجود همه مواضع تهاجمی، اسرائیل امکان ورود به کارزار جدید را ندارد.

هزاردستان بازار نفت

محمود خاقانی* – در حال حاضر شرایط بازار نفت به‌گونه‌ای است که اوپک و اوپک‌پلاس نمی‌توانند ایفای نقش کنند. اوپک‌پلاس در آخرین جلسه‌ای که داشت، اعلام کرد که تولید را به دومیلیون بشکه در روز کاهش می‌دهد؛ اما به یک‌باره با تحولات جدید در خاورمیانه باوجود آنکه عرضه نفت خام به بازار به ویژه در بازار آسیا بیشتر از تقاضا شده، تقاضا رو به افزایش گذاشته است. افزایش قیمت‌هایی که هفته گذشته اتفاق افتاد، به این دلیل نیست که نفت خام در بازار کم است، بلکه به دلیل نگرانی بازار آسیاست. توجه به اظهارات جو بایدن رییس جمهور آمریکا و نتانیاهو بازار نگران آینده خاورمیانه شده است.

اگر اسرائیل در خلیج فارس به ایران حمله کند، هراحتمالی وجود دارد و نمی‌توان پیش‌بینی نکرد که مثلا اشتباهی تاسیسات نفتی امارات، عربستان، قطر و کشورهای دیگر مورد هدف قرار نگیرد. خیلی‌ها در بازار آسیا نگرانند و دلیل نگرانی‌شان این است که دولت بایدن نیست که دارد برای خاورمیانه تصمیم می‌گیرد، بلکه این دولت نتانیاهو است که برای دولت حاکم در واشنگتن تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری می‌کند؛ یعنی ضعف دولت بایدن است که همه را در بازار آسیا به‌شدت نگران کرده است. علاوه‌بر این سخنانی که آقای پزشکیان اخیرا در اجلاس گردهمایی سران آسیا در قطر بیان کرد و پیام صلح و تعامل را با کشورهای منطقه و جهان مورد تاکید قرار داد، سیاست‌های ایران‌هراسی آمریکا و اسرائیل را با مشکلاتی مواجه کرده است.

این اظهارات باعث شده کفه ترازو به طرف اسرائیل و دولت صهیونیسم نتانیاهو که یک دولت تروریستی است در حال سنگین‌تر شدن باشد. آنچه نتانیاهو در غزه و لبنان انجام داده عبور از همه خط‌قرمزهای منشور سازمان ملل و تعاریفی است که برای جنایت‌های جنگی در قوانین بین‌المللی تعریف شده است؛ یعنی اگر امروز آتش‌بسی هم برقرار شود و نتانیاهو از دولت کنار برود، باید در دادگاه‌های بین‌المللی تحت تعقیب قرار گیرد، به این دلیل است که دولت لبنان و شهید سید‌حسن نصرالله با آتش‌بس موافقت کرده بود. در همان روز که نتانیاهو در آمریکا بود‌، آمریکایی‌ها این ر پیشنهاد را اعلام کردند‌، ولی نتانیاهو تصمیم می‌گیرد آن جنایت را انجام بدهد که این آتش‌بس تحقق پیدا نکند.

چنین چشم‌اندازی برای بازار نفت، نگران‌کننده است. ادامه برخورد نظامی در خاورمیانه و به‌ویژه در خلیج‌فارس همزمان با کاهش تقاضا در چین می‌تواند بازار نفت را به‌هم بریزد و برنامه‌ریزی اوپک و اوپک‌پلاس را مختل کند. از سویی، به نظر می‌رسد توافقی بین چین و آمریکا برقرار شده که بازار نفت را با همدیگر مدیریت کنند و نگذارند قیمت نفت از رقم‌های کنونی بالاتر برود. البته با تشدید تنش‌ها در خاورمیانه به نظر می‌رسد این توافق هم دچار اشکال شده است، زیرا در آمریکا تولید نفت خام و گاز طبیعی غیرمتعارف دیگر مقرون‌به‌صرفه نیست، مگر اینکه قیمت نفت در بازارهای بین‌المللی ۷۰دلار و بالای ۷۰دلار باشد.

وضعیت برای تولید‌کننده‌های نفت و گاز در حوزه خزر هم به‌هم ریخته و اقتصاد این کشورها به شدت تحت تاثیر قرار گرفته است. برای این کشورها باید قیمت نفت در سطح ۷۰‌دلار دلار بماند تا برنامه‌هایشان طبق پیش‌بینی پیش برود. این موضوع هم به‌ویژه بازار آسیا را نگران کرده است که در غرب، آمریکا به دنبال خلق بحران در خاورمیانه است و نمی‌خواهد بحران کاهش یابد و این هم یک دلیل دیگر افزایش بهای نفت خام در بازار آسیاست. بنابراین شرایط بازار بسیار دچار التهاب و خطر افزایش ناگهانی زیاد است‌. باید دید که اسرائیل تهدیدهایی که کرده را چگونه اجرا می‌کند و ایران چگونه تلافی می‌کند. همه اینها موضوعاتی است که به نظر کارشناسان اقتصاد انرژی باید صبر کرد و منتظر تحولات جدید در بازار بود تا بشود تحلیل کرد.

نکته‌ای که در تحلیل بازار نفت باید به آن توجه داشت این است که در این شرایط التهاب و نامعلومی در بازار، عربستان اعلام کرده که ظرفیت افزایش تولید نفت خام دارد. به نظر می‌رسد عربستان سعی دارد چین را خیلی راضی نگه دارد، زیرا عربستان در چین سرمایه‌گذاری بسیار کلانی برای ساخت پالایشگاه کرده که نفت خام عربستان را ببرد و در چین پالایش کند و چین هم سرمایه‌گذاری سنگینی در عربستان کرده و در حال انتقال تکنولوژی‌های مختلف به عربستان است که این هم از دیگر موضوعات قابل‌توجه در بازار نفت و تاثیرگذار در بازار آسیاست.

منبع: جهان صنعت