آیا ترکیه پیروز نهایی حوزه انرژی در تحولات سوریه خواهد بود؟‌

به گزارش اختصاصی انرژی پرس، پس از سال‌ها درگیری، دولت مستفر در دمشق از سوی مخالفان مسلح سقوط کرد. در پی خروج «بشار اسد»،‌ رئیس‌جمهوری سوریه از این کشور و پیش‌بینی‌ها درباره آینده سیاسی، پرسشی که ذهن بسیاری از پژوهشگران را به خود مشغول کرده تاثیر این وقایع بر بازار انرژی و برآیندهای آن است.

گمانه‌زنی درباره آینده

قیمت نفت در معاملات روز دوشنبه با افزایش تنش‌های ژئوپلیتیکی در خاورمیانه افزایش یافت، امری نشان‌دهنده آن‌که بازارها نگران اختلال در عرضه طلای سیاه هستند. تا زمان نگارش این یادداشت، قیمت نفت خام وست تگزاس اینترمدیت آمریکا با ۰.۵۷ درصد افزایش به ۶۷.۵۷ دلار در هر بشکه رسید. در همین حال، بر اساس داده‌های بلومبرگ، قیمت نفت خام برنت با ۰.۵۲ درصد افزایش به ۷۱.۴۹ دلار در هر بشکه رسید.

برخی کارشناسان بر این باورند که تحولات سوریه، نااطمینانی سیاسی بیشتری را در خاورمیانه ایجاد کرده است که از قیمت‌ها در بازار نفت حمایت کرده است. این در حالی است که برخی کارشناسان معتقدند که سقوط دولت سوریه تأثیر مستقیمی بر بازارهای جهانی نفت نخواهد داشت، اما بسته به اینکه ساختار سیاسی جدید خاورمیانه چگونه توسعه می‌یابد، می‌تواند در کوتاه‌مدت روندی صعودی و در بلندمدت نزولی باشد.

قبل از سقوط اسد، عدم اطمینان در مورد احتمال بدتر شدن و گسترش درگیری بین اسرائیل، حماس، حزب الله و ایران وجود داشت. اگرچه همه نشانه‌ها حاکی از آن است که ایران به دنبال اجتناب از تشدید تنش بوده است، اما این نگرانی وجود دارد که بدون آتش‌بس پایدار، خشونت ممکن است عمدا یا تصادفی افزایش یابد.

برخی کارشناسان معتقدند که تحولات میدانی و پشت پرده حاکی از تلاش‌ها برای استقرار نظامی مطلوب غرب در سوریه است. این مسئله احتمالاً دولت «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهوری منتخب آمریکا را برای اتخاذ موضعی سخت علیه ایران، به ویژه از طریق محدود کردن صادرات نفت، جسورتر خواهد کرد. از سوی دیگر، سقوط اسد ممکن است جناح‌های تندرو را تضعیف کند و دستیابی به توافق برای تهران با واشنگتن را آسان‌تر کند. فوربس در سرمقاله اخیر خود عنوان کرد که ممکن است در نیمه اول سال ۲۰۲۵ قیمت نفت بشکه‌ای ۱۰ دلار اضافه شود، اما پس از آن ممکن است بازارها شاهد فشار فزاینده‌تری باشند.

آینده نامطمئن نفت سوریه

بخش مهم تحولات اخیر، سرنوشت چاه‌های نفت سوریه است. پیش از تحولات اخیر، آمریکا بارها اقدام به سرقت نفت از چاه‌های سوریه می‌کرد و محموله‌های سرقتی خود را به غراق انتقال می‌داد. به گفته کارشناسان، در سایه تحولات داخلی این کشور پیش‌بینی می‌شود قدرت و نفوذ نیروهای کرد دموکرات سوری با نام اختصاری «قسد» تحت حمایت آمریکا که کنترل ۸۰ درصد از چاه‌های نفت سوریه را به دست دارد افزایش پیدا کند.

«وارن مونه»،‌ تحلیل‌گر حوزه انرژی در این رابطه به فوربس گفت: «در سایه حمایت‌های آمریکا، تلاش‌ها برای تداوم به دست گرفتن کنترل چاه‌های نفت از سوی نیروهای قسد افزایش پیدا می‌کند و پیش بینی می‌شود آمریکا همچنان از لحاظ نظامی در این مناطق با هدف تداوم استفاده از نفت سوریه حضور داشته باشد.» این تحلیل‌گر افزود که همچنین ممکن است ترکیه با سوء استفاده از شرایط جدید در سوریه تلاش کند کنترل چاه‌های نفت این کشور در مناطق شمالی را به دست بگیرد. گفتنی است که ترکیه از گروه‌های مستقر در سوریه حمایت کرده و به گفته تحلیل‌گران ممکن است بخواهد مستقیماً از این چاه‌های نفت سود ببرد.

مونه در ادامه عنوان کرد: «آنکارا ممکن است به توافقاتی با گروه‌های مستقر در برخی مناطق نفت خیز مانند منطقه شرقی و عفرین دست پیدا کند. درگیری بر سر چاه‌های نفت دیرالزور و الحسکه پیچیده‌تر خواهد بود و ممکن است تنش‌ها در میان نیروهای بین‌المللی در این خصوص افزایش پیدا کند.» این تحلیل‌گر افزود که سوریه در طبقه‌بندی جهانی سهم محدودی در تامین انرژی جهان دارد. کل حجم ذخایر نفتی سوریه ۲.۵ میلیارد بشکه است و حدوداً ۰.۱۵ درصد از نفت جهان را دربر می‌گیرد. بنابراین نباید انتظار داشت که افزایش تولید یا فقدان نفت سوریه تاثیر آنچنانی بر بازارهای انرژی بگذارد، اما همانطور که پیشتر گفته شد پس‌لرزه‌های وقایع موجود می‌تواند بر روند بازارهای کلان موثر باشد.

سقوط دولت اسد، پس‌لرزه‌های جبران‌ناپذیری در ورند سیاست خارجه خواهد داشت و شکی نیست که بازارهای انرژی نیز از این بحران‌ها مصون نخواهند ماند. حال با توجه به همکاری قسد با تحریرالشام در برانداختن حکومت اسد و حمایت ترکیه از گروه تحریرالشام، مشخص نیست چه به سر منابع نفتی سوریه خواهد آمد. اما یک چیز مشخص است و آن این‌که جهان باید خود را برای تحولات بیشتری در حوزه ژئوپولتیک و همچنین انرژی آماده کند،‌ چراکه چیدمان هژمونیک در منطقه به شکل قابل‌توجهی دستخوش تغییر شده است.