اولویت‌های اصلی دولت چهاردهم در حوزه نفت چیست؟

به گزارش انرژی پرس، محمود خاقانی ، درباره چالش‌های صنعت گاز و برنامه‌هایی که دولت چهاردهم باید برای رفع مشکلات این صنعت دنبال کند، اظهار داشت: بزرگ‌ترین مشکل ما در این حوزه جذب سرمایه‌گذاری است، مثلا بعد از پرونده کرسنت قراردادی که یک دولت در سال ۸۱ منعقد کرده بود دولت دیگری در سال ۸۴ درصدد ملغی کردن آن برآمد، البته بعد از فاش شدن اسناد ‌ویکی لیکس مشخص شد که آمریکا هم به دنبال عدم اجرای این قرارداد بوده و این یکی از مواردی بود که اعتبار شرکت ملی نفت ایران را به عنوان طرف قرارداد دچار خدشه کرد و در واقع جذب سرمایه و اجرای قراردادهای جدید را در سال‌های بعد نیز دچار چالش کرد.

وی ادامه داد: در دولت‌های یازدهم و دوازدهم تلاش شد این اعتبار از‌دست‌رفته را بازگردانند، به همین دلیل یک نوع قرارداد جدید نفتی تحت عنوان ‌ای‌پی‌سی تعریف ‌‌و قرار شد جذب سرمایه و قراردادها به‌ گونه‌ای تعریف شود که به نفع دو طرف باشد زیرا در آن زمان بسیاری از سرمایه‌ها در سطح جهان به سمت عراق روانه می‌شد، بنابراین به نحوی قرارداد تنظیم می‌شد که بتوانیم با کشوری مثل عراق رقابت کنیم.

خسارت لغو سوآپ

این کارشناس حوزه انرژی گفت: مشکل دیگری که داشتیم در دریای خزر و آسیای مرکزی و‌ قفقاز قراردادهای سوآپ داشتیم که بنای این قراردادها بر این بود نقش دلار را در تجارت انرژی کاهش دهیم مثلا در ازای گازی که به ارمنستان انتقال می‌یافت برق دریافت می‌کردیم. این قراردادها براساس BTU طراحی شده بود که آن هم در زمان وزارت آقای میرکاظمی بی‌دلیل و یک‌شبه متوقف شد و شرکت نفت و شرکت نیکو مجبور به پرداخت میلیون‌ها دلار جریمه شدند، بعدها خیلی سعی شد اعتبار از‌دست‌رفته را با اجرای قراردادهای جدید بازگردانند که البته تا حدی موفق هم شدند به این ترتیب که قرارداد فاز ۱۱ پارس جنوبی با مشارکت توتال و‌ سینوپک چین قبل از خروج ترامپ از برجام به امضا رسید اما زمانی که توتال و سینوپک ‌به دنبال خروج آمریکا از برجام از قرارداد با ایران خارج شدند، چینی‌ها حاضر نشدند تعهدات خود در قراردادهایی که در میادین مشترک با عراق با ایران داشتند را نیز ادامه داده و کار انجام دهند.
وی بیان داشت: در هر حال واقعیت امروز صنعت نفت کشور این است که دولت چهاردهم با مشکلات سختی مواجه خواهد بود و از جمله آنها غیرشفاف بودن وقایع این ‌صنعت است. هرچند آقای پزشکیان عنوان کرده اقتصاد خرد و کلان کشور از جمله اقتصاد انرژی کشور را شفاف می‌کند اما مسیر سختی دارد. مثلا آنگونه که وزیر پیشین نفت عنوان کرده بود مافیای بزرگی در صنعت نفت حضور دارد که رفع آن اقدام ویژه‌ای را می‌طلبد. خاقانی تاکید کرد: شرکت نفت باید بتواند اعتبار از‌دست‌رفته را به عنوان شرکتی که حتی در زمان جنگ نگذاشتیم قراردادها اجرا نشود، بازگرداند و اجازه ندهیم اعتبار شرکت نفت دچار خدشه شود.

برنامه صادرات برق تا اروپا را دنبال کنیم

خاقانی بیان کرد: اکنون در صنعت گاز شرایطی تجربه می‌کنیم که فاصله میادین گازی از بازار مصرف طولانی شده، بنابراین باید به صورت گاز ال‌ان‌جی به بازار برسد. در دولت یازدهم و دوازدهم موسسه‌ای وابسته به دانشگاه تهران و اتاق بازرگانی کارگاه برگزار کردند و طرح شبکه انرژی خزر تشکیل شد؛ به این معنا که هم گاز ترکمنستان و گاز تولیدی خزر را وارد ایران و هم گازی که در ایران تولید می‌شود را به برق تبدیل کنیم و صادرات برق از طریق خطوط انتقال مستقیم داشته باشیم، در واقع می‌توانستیم گازها را تبدیل به برق کنیم و تا اروپا هم برویم. این هدف در برنامه ششم تبدیل به قانون و قرار شد ایران تبدیل به محور صادرات انرژی خزر شود اما به دلیل تداوم تحریم‌ها و برخی موانع داخلی به سرانجام نرسید. این کارشناس حوزه انرژی با ابراز امیدواری از اینکه دولت منتخب با همکاری مجلس بتواند برنامه‌های هفتم توسعه را در حوزه انرژی پیش ببرد، گفت: ما در صنعت نفت هنوز شرکت خصوصی نداریم که بتواند امور مربوط به صنعت را به خوبی پیش ببرد، خصوصی‌سازی‌هایی در پالایشگاه و پتروشیمی‌ها انجام داده‌ایم، اما در کل شرکت‌هایی که در بخش پایین‌دست نفت و گاز و برق و به طور کلی انرژی فعال هستند اگر توانسته بودند خوب عمل کنند و راندمان تولید را بالا ببرند و سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی جذب کنند و تکنولوژی را وارد صنعت کنند ما نباید امروز قطعی برق و گاز داشته باشیم یا در صنعت پتروشیمی و فولاد و… مشکل داشته باشیم. وی در ادامه به قراردادها و سرمایه‌گذاری دیگر کشورها اشاره و اظهار داشت: اکنون رییس‌جمهور منتخب اعلام کرده که با چین و روسیه قرارداد راهبردی داریم و درصدد تداوم همکاری با این کشورها هستیم، اما باید در نظر داشته باشیم چین اکنون ۳۰‌میلیارد دلار در عربستان سرمایه‌گذاری کرده و بیش از یک ربع قرن با قطر قرارداد خرید گاز دارد، بنابراین در صورت تداوم همکاری با این کشور، ما نیز باید بتوانیم ارقام جذب سرمایه را در کشور بالا ببریم. خاقانی ادامه داد: اگر دولت جدید با اروپا و ‌‌حتی آمریکا تعامل داشته باشد و روابط را توسعه دهد چین و روسیه هم سرمایه بیشتری را وارد ایران خواهند کرد، کمااینکه در عربستان، امارات، قطر، ‌کویت و… سرمایه‌های بزرگی را برده‌اند.

از مافیا تا بهانه‌های تحریمی

خاقانی بیان داشت: دولت جدید باید در نظر داشته باشد که امروز مافیاهایی به اسم بخش خصوصی دنبال پروژه هستند که باید از ریشه دواندن آنها در نفت جلوگیری کنند، باید در نفت صحنه شفاف شود، مقاصد فروش نفت، فروشندگان و قیمت آن مشخص و شفاف اعلام شود، همچنین باید مطمئن باشیم که پول فروش نفت به کشور بازگردانده می‌شود. اینکه در حال دور زدن تحریم هستیم و به بهانه اینکه تحریم تداوم دارد اقدامات نفت را شفاف‌سازی نکنیم یا FATF را به بهانه دور زدن تحریم قبول نکنیم اوضاع نفت قابل حل نیست، باید اقتصاد خرد و کلان و‌ به ویژه اقتصاد انرژی شفاف شود و در این صورت است که سرمایه و‌ فناوری وارد نفت می‌شود.

این کارشناس حوزه انرژی تاکید کرد: در طول تاریخ بیش از صد ساله نفت، شرکت ملی نفت قابل اعتماد ‌و معتبر بوده ‌و در طول جنگ‌ تحمیلی هم امتحان خود را به خوبی پس داده است. باید شرایط به نحوی رقم بخورد که همچنان به عنوان یک ‌شرکت معتبر منطقه مطرح شود و بتواند با شرکت‌هایی مثل آرامکوی امروز رقابت کند، همچنین باید از واگذاری ساختمان متعلق به صندوق بازنشستگی صنعت نفت در لندن که در سکوت مافیایی به عنوان بخشی از جریمه به کرسنت در حال انجام است، جلوگیری شود.

منبع: جهان صنعت